ابو الفتوح ، در ذيل تفسير جملهء * ( فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ ) * ، كه در طيّ آيهء 173 از سورهء البقره مىباشد ، و در اينجا آورده شده ، چنين گفته است « . . و ستاننده زيادت نخواهد بيانش حديث رسول عليه السلام گفت : « من زاد بعيرا فى ابل الدّيات و فرائضها فمن امر الجاهلية » گفت هر كه يك شتر بيفزايد در ديات و فرائض او از كار جاهليت باشد . » باز همو در ذيل تفسير * ( فَمَنِ اعْتَدى بَعْدَ ذلِكَ فَلَه عَذابٌ أَلِيمٌ ) * ، كه آيهء 173 از سورهء البقره به آن ختم مىشود ، چنين آورده است : « . . حسن بصرى گفت : سبب آن بود كه در جاهليت چون كسى كسى را به كشتى به حمايت قبيله منيع شدى ايشان ديه بدادندى اينان امان دادندى بعد از قبول ديه چون ايمن شدى از آنجا بيامدندى او را بكشتندى و ديه بينداختندى خداى تعالى بر آن تهديد كرد » .
در قسمت دوم يعنى حكم آن در يهود و نصارى چنان كه از مواضع متفرق استفاده مىشود يهود از لحاظ عمل كم و بيش با آن چه از عمل مشركان و جاهليان نقل شد توافق مىداشته‌اند يعنى كيفيّت و كمّيّت قصاص و ديه در ميان ايشان تابع قوّت و ضعف

127