إسم الكتاب : ادلهء اثبات دعوى ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 249)

1 - * ( ما لهم به من علم إلا اتباع الظن ) * [1] .
2 - * ( ما لهم بذلك من علم إن هم إلا يخرصون ) * [2] .
3 - * ( و ما لهم بذلك من علم إن هم إلا يظنون ) * [3] .
4 - * ( و ما لهم به من علم إن يتبعون إلا الظن ) * [4] .
مفهوم اين آيات آن است كه ظن و گمان وخرص ، حجيت نداشته وعلم ، حجيت دارد و اينها ( كفار ) بايد دنبال علم باشند . و مفهوم علم اختصاص به علم منطقى صد در صد ندارد بلكه علم عادى و عرفى را نيز شامل مىشود . اما اين سه دليل اگر در حد قطع ، قانع كننده باشند مىتوانند حجيت و اعتبار اطمينان را اثبات كنند و اما اگر در حد افاده علم عادى و اطمينان باشند نمىتوانند اعتبار علم عادى را ثابت نمايند ، زيرا نمىتوان حجيت اطمينان را با اطمينان ثابت نمود و مثل آن است كه حجيت علم را به واسطه خود علم ثابت نماييم .
دليل چهارم : حجيت و اعتبار علم عادى و اطمينان ، همچون اعتبار علم قطعى بديهى است مانند اذعان به واقعيت خارجى و وجود محسوسات در جهان عينى .
و در مقام توضيح بايد گفت : قسمت اعظم علوم و دانستنيهاى بشر به نحو اطمينان است . مثلا علم تاريخ ، علم تفسير ، علم اخلاق ، علم فقه ، علم اصول و علوم تجربى و . . . كلا بر مبناى اعتبار علم عادى و اطمينان استوار است و اگر بنا باشد كه اطمينان

[1] سوره نساء ، آيه 157 .
[2] سوره زخرف ، آيه 20 .
[3] سوره جاثيه ، آيه 24 .
[4] سوره النجم ، آيه 28 .

31