رجلها العجب ، و قلبها الغفلة ، و كونها الفناء ، و حاصلها الزّوال . فمن احبّها ، اورثته الكبر ، و من استحسنها ، اورثته الحرص ، و من طلبها ، اوردته إلى الطَّمع ، و من مدحها ، البسته الرّياء ، و من ارادها ، مكَّنته من العجب ، و من اطمانّ [ خ ل ركن ] اليها ، اولته الغفلة ، و من اعجبه متاعها ، افنته ، و من جمعها و بخل بها ، ردّته إلى مستقرّها و هي النّار . [1] و ديلمى در ارشاد القلوب از حضرت امير المؤمنين عليه السلام روايت كند كه رسول اكرم صلَّى اللَّه عليه و آله فرمود : « در شب معراج خداى تعالى فرمود : اى احمد ، اگر بنده اى نماز اهل آسمان و زمين را بخواند و روزهء اهل آسمان و زمين را بگيرد و چون ملائكه طعام نخورد و جامهء عابدان را بپوشد پس از آن در قلب او ببينم ذرّه اى از حبّ دنيا يا سمعهء آن يا رياست آن يا اشتهار آن يا زينت آن ، با من مجاورت نمىكند در منزلم و از قلب او محبّت خود را بيرون مىكنم و قلب او را تاريك مىكنم تا مرا فراموش كند و نمىچشانم به او شيرينى محبّت خود را . » [1] پر واضح است كه محبّت دنيا با محبّت خداى تعالى جمع نشود . و احاديث در اين باب بيشتر از آن است كه در اين اوراق بگنجد .
و چون معلوم شود كه حبّ دنيا مبدأ و منشأ تمام مفاسد است ، بر انسان عاقل علاقمند به سعادت خود لازم است اين درخت را از دل ريشه كن كند . و طريق علاج عملى آن است كه معامله به ضدّ كند : پس اگر به مال و منال علاقه دارد ، با بسط يد و صدقات واجبه و مستحبّه ريشهء آن را از دل بكند . و يكى از

[1] - ارشاد القلوب ، ج 1 ، ص 206 . .
[1] - « دنيا بسان اندامى است كه سر آن كبر ، چشم آن آز ، گوش آن ولع ، زبان آن ريا و خودنمايى ، دست آن شهوت ، پاى آن عجب ، قلب آن غفلت و بى خبرى ، بودش نيستى و ثمره اش زوال است . پس هر كس آن را دوست گيرد ، كبر و خود بينى به او دهد ، و به هر كه نيكويش پندارد حرص و ولع ارزانى كند ، و كسى را كه طالب او گردد ، به آز و طمع در اندازد ، و بر كسى كه او را بستايد جامهء ريا پوشاند ، و كسى را كه ارادهء آن كند گرفتار عجب و خود بينى كند ، و كسى را كه به او اعتماد كند غافل سازد ، و كسى را كه متاعهاى او پسند وى افتد نابود سازد ، و كسى را كه متاعهاى دنيوى جمع كند و بخل بورزد به جايگاه و قرارگاهش ، آتش ، روانه كند . » مصباح الشريعة ، باب 32 ( فى صفة الدّنيا ) .

50