نكات صدقات همين كم شدن علاقه به دنيا است ، و لهذا مستحبّ است كه انسان چيزى را كه دوست مىدارد و مورد علاقه اش هست صدقه دهد ، چنانچه در كتاب كريم الهى مىفرمايد : لَنْ تَنالُوا البِرَّ حَتّى تُنْفِقُوا مِمّا تُحِبُّون 3 : 92 . [1] و اگر علاقه به فخر و تقدّم و رياست و استطالت دارد ، اعمال ضدّ آن را بكند و دماغ نفس امّاره را به خاك بمالد تا اصلاح شود .
و بايد انسان بداند كه دنيا طورى است كه هر چه آن را بيشتر تعقيب كند و در صدد تحصيل آن بيشتر باشد ، علاقه اش به آن بيشتر شود و تأسّفش از فقدان آن روز افزون گردد ، گوئى انسان طالب چيزى است كه به دست او نيست .
گمان مىكند طالب فلان حدّ از دنيا است ، تا آن را ندارد از آن تعقيب مىكند و در راه آن تحمّل مشاقّ مىكند و خود را به مهالك مىاندازد ، همين كه آن حدّ از دنيا را به دست آورد ، براى او يك امر عادى مىشود و عشق و علاقه اش مربوط مىشود به چيز ديگرى كه بالاتر از آن است و خود را براى آن به زحمت و مشقّت مىاندازد و هيچ گاه عشقش فرو ننشيند ، بلكه هر دم روز افزون شود و زحمت و تعبش بيشتر گردد . و اين فطرت و جبلَّت را هرگز وقوفى نيست . و اهل معرفت با اين فطرت اثبات بسيارى از معارف كنند كه بيان آن از حوصلهء اين اوراق خارج است و اشاره به بعض اين مطالب در احاديث شريفه شده ، چنانچه در كافى شريف از حضرت باقر العلوم ( ع ) روايت نموده كه « مثل حريص به دنيا مثل كرم ابريشم است كه هر چه به دور خود آن را بيشتر مىپيچد از خلاص شدن دورتر شود تا آن كه از اندوه بميرد . » [2] و از حضرت صادق عليه السلام مروى است كه « مثل دنيا مثل آب دريا است كه هر چه انسان تشنه از آن بخورد تشنه تر گردد تا او را بكشد . » [3]

[1] - « به نيكويى ( و احسان خدا ) نمىرسيد تا آنكه از آنچه دوست مىداريد انفاق كنيد . » ( آل عمران - 92 ) .
[2] - اصول كافى ، ج 3 ، ص 202 ، « كتاب الايمان و الكفر » ، « باب ذمّ الدّنيا و الزّهد فيها » ، حديث 20 . و « باب حبّ الدنيا و الحرص عليها » ، حديث 7 . .
[3] - منبع پيشين ، حديث 24 . .

51