رَمى 8 : 17 . [1] و كريمهء الْحَمْدُ لله رَبِّ الْعالَمين 1 : 2 . و كريمهء يُسَبحُ لله ما في السَّمواتِ و ما فِى الارْض 64 : 1 . [2] در توحيد افعال ، كه بعضى به وجه دقيق و بعضى به وجه ادقّ عرفانى دلالت دارد ، براى هر يك از طبقات علماء ظاهر و باطن طورى شفاى امراض است . و در عين حال كه بعضى آيات شريفه ، مثل آيات اوّل « حديد » و سورهء مباركهء « توحيد » ، به حسب حديث شريف كافى [3] براى متعمّقان از آخر الزّمان وارد شده ، اهل ظاهر را نيز از آن بهرهء كافى است . و اين از معجزات اين كتاب شريف و از جامعيت آن است .
و ديگر از مقاصد و مطالب آن ، دعوت به تهذيب نفوس و تطهير بواطن از ارجاس طبيعت و تحصيل سعادت ، و بالجمله ، كيفيّت سير و سلوك إلى اللَّه [ است ] . و اين مطلب شريف به دو شعبهء مهمّه منقسم است : يكى تقوا به جميع مراتب آن ، كه مندرج در آن است تقوى از غير حق و اعراض مطلق از ما سوى اللَّه . و ديگر ، ايمان به تمام مراتب و شئون ، كه در آن مندرج است اقبال به حق و رجوع و انابه به آن ذات مقدّس . و اين از مقاصد مهمّهء اين كتاب شريف است كه اكثر مطالب آن بلا واسطه يا مع الواسطه به اين مقصد رجوع كند .
و ديگر از مطالب اين صحيفهء الهيّه ، قصص انبياء و اولياء و حكماء است ، و كيفيّت تربيت حق آنها را ، و تربيت آنها خلق را ، كه در اين قصص فوائد بى شمار و تعليمات بسيار است . و در آن قصص به قدرى معارف الهيّه و تعليمات و تربيتهاى ربوبيّه مذكور و مرموز است كه عقل را متحيّر كند .
سبحان اللَّه و له الحمد و المنة . در همين قصّه خلق آدم عليه السلام و امر به سجود ملائكه و تعليمات اسماء و قضاياى ابليس و آدم ( ع ) كه در كتاب خدا مكرر ذكر شده ، به قدرى تعليم و تربيت و معارف و معالم است براى كسى كه

[1] - « هنگامى كه تير انداختى تو نينداختى بلكه خدا انداخت . » ( انفال - 17 ) .
[2] - « آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است او را تسبيح مىكنند . » ( جمعه - 1 ، تغابن - 1 ) .
[3] - اصول كافى ، ج 1 ، ص 123 ، « كتاب التوحيد » ، « باب النسبة » ، حديث 3 . .

186