فصل پنجم در شمه اى از آداب وضو است به حسب باطن و قلب من ذلك ما ورد عن الرّضا عليه السّلام : انّما امر بالوضوء ليكون العبد طاهرا اذا قام بين يدى الجبّار و عند مناجاته ايّاه ، مطيعا له فيما امره نقيّا من الادناس و النّجاسة ، مع ما فيه من ذهاب الكسل و طرد النّعاس و تزكية الفؤاد للقيام بين يدى الجبّار . و انّما وجب على الوجه و اليدين و الرّأس و الرّجلين ، لانّ العبد اذا قام بين يدى الجبّار ، فانّما ينكشف من جوارحه و يظهر ما وجب فيه الوضوء ، و ذلك انّه بوجهه يسجد و يخضع ، و بيده يسئل و يرغب و يرهب و يتبتّل ، و برأسه يستقبله في ركوعه و سجوده ، و برجليه يقوم و يقعد . . . [1] الخبر مىفرمايد : همانا امر شده است به وضوء تا آن كه بنده پاك باشد هنگامى كه مىايستد مقابل خداى جبّار و وقت مناجات نمودن او حق را و براى آن كه مطيع باشد در آنچه او را امر فرموده و پاكيزه باشد از كثافات و نجاست ، با آن كه در آن است فوائد ديگر از قبيل بر طرف شدن كسالت و رفع شدن چرت و پاكيزه شدن دل براى ايستادن در مقابل خداى جبّار .
تا اينجا نكتهء اصل وضو را بيان فرمود ، و اهل معرفت و اصحاب سلوك را متنبّه نمود به اين كه در محضر مقدّس حقّ جلّ و علا ايستادن و مناجات با قاضى الحاجات نمودن را آدابى است كه بايد منظور شود ، حتّى با قذارات صوريّه و كثافات ظاهريّه و كسالت چشم ظاهر نيز نبايد در آن محضر رفت چه جاى آن كه دل معدن كثافات باشد و قلب مبتلاى به قاذورات معنويّه كه اصل همهء قذارات است باشد . با آن كه در روايت است كه « خداى تعالى نظر نمىكند به صورتهاى شما بلكه نظر مىفرمايد به قلبهاى شما . » [2] و با آن

[1] - عيون اخبار الرّضا ، ج 2 ، ص 104 ، باب 34 ، حديث 1 . .
[2] - پاورقى 58 . .

68