فصل سوم در تعقيب است و آن يكى از مستحبّات مؤكَّده است و ترك آن نيز مكروه است و در نماز صبح و عصر تأكيدش بيشتر است . و تعقيبات مأثوره بسيار است ، از آن جمله تكبيرات ثلاثهء اختتاميّه است .
و مشايخ عظام مواظبت دارند كه مثل تكبيرات افتتاحيّه ، در هر تكبيرى دست را تا حذاى گوش بلند كنند و باطن كف را به حذاى قبله مبسوط كنند . و اثبات آن مشكل است ، گرچه ممكن است از بعضى روايات استفادهء سه مرتبه رفع يد را نمود . و شايد دست را بلند نمودن و سه مرتبه تكبير گفتن و بعد دعاى لا اله الا اللَّه وحده وحده . . . [1] الخ را خواندن كفايت كند . و اگر رفع يد به آن طور كه مشايخ مواظبند مستحب باشد ، تمكين همان اسرار است كه مذكور گرديد . و شايد اشاره به طرد صلوة و عبادات خود باشد كه مبادا عجب و خودبينى در قلب راه يابد .
و تكبيرات ثلاثه شايد اشاره باشد به تكبير از توحيدات ثلاثه كه مقوّم روح تمام صلوة است . پس ادب قلبى اين تكبيرات آن است كه در هر رفع يدى طرد توحيدى از توحيدات ثلاثه را كند ، و تكبير و تنزيه حق جل و علا را از توصيفات و توحيدات خود كند و عجز و ذلت و قصور و تقصير خويش را در محضر مقدّس حق جل و علا عرضه دارد . و ما در رسالهء سرّ الصلوة اسرار روحيّهء اين تكبيرات و رفع يد را به طور لطيفى ، كه مذكور در آن رساله است ، ذكر نموديم . و آن از الطاف حق تعالى است به اين مسكين . و له الشّكر و الحمد .
و از جملهء تعقيبات شريفه ، تسبيحات صدّيقهء طاهره سلام اللَّه عليها

[1] - وسائل الشّيعة ، ج 4 ، ص 1030 ، « كتاب الصّلوة » ، « أبواب التعقيب » ، باب 14 ، حديث 2 . .

377