نموده ، و به انوارى چون انبياء و عشاقى مانند اولياء مؤيّد فرموده ، اين نار را به خاك و خاكستر دنياى دنىّ منطفى نكن ، و آن نور را به كدورت و ظلمت توجّه به دنيا كه دار غربت است مكدّر ننما ، باشد كه اگر توجّهى به وطن اصلى كنى و انقطاع به حق را از حق طلب كنى و حالت هجران و حرمان خود را با دلى دردناك به عرضش برسانى و احوال بيچارگى و بينوايى و گرفتارى خويش را اظهار كنى ، مددى غيبى رسد و دستگيرى باطنى شود و جبران نقايص گردد ، اذ من عادته الاحسان و من شيمته التّفضّل . [1] اگر از فقرات مناجات « شعبانيّهء » امام متّقين و امير مؤمنين و اولاد معصومين او عليهم السلام ، كه امامان اهل معارف و حقايقند ، در قنوت بخوانى ، خصوصا آن جا كه عرض مىكنند : الهى هب لي كمال الانقطاع اليك [2] - الخ ، ولى با حال اضطرار و تبتّل و تضرّع نه با دل مرده چون دل نويسنده ، بسيار مناسب اين حال است .
بالجمله ، مقام « قنوت » در نظر نويسنده چون مقام « سجود » است : آن يك ، توجّه و اقبال به ذلّ عبوديّت و تذكَّر مقام عزّ ربوبيّت است ، و اين يك ، اقبال به عزّ ربوبيّت و تذكَّر عجز و ذلّ عبوديّت است . و اين به حسب مقام متوسّطين است . و اما به حسب مقام كمّل ، چنانچه « سجود » مقام فناى عبد و ترك غير و غيريّت است ، « قنوت » مقام انقطاع به حق و ترك اعتماد به غير است كه روح مقام توكَّل است . و بالجمله ، چون « قيام » مقام توحيد افعالى است و اين توحيد در ركعت دوم تمكين شود ، در قنوت اظهار نتيجهء آن كند كه كشكول گدايى را پيش حق برد و از خلق منقطع شود و گريزان گردد .

[1] - « از عادت او نيكويى كردن است و از خوى او تفضّل . » .
[2] - پاورقى 1 . .

376