و در احاديث حضور قلب مىآيد كه نماز به قدر حضور قلب مقبول است و هر چه قلب غفلت داشته باشد به همان اندازه نماز را قبول نمىكنند . و تا اين ادب كه ذكر شد ملحوظ نشود ، ذكر قلبى حاصل نگردد و قلب از سهو و غفلت بيرون نيايد .
و در حديث است كه حضرت صادق عليه السلام فرمود : فاجعل قلبك قبلة للسانك لا تحرّكه الا باشارة القلب . [1] و قبله شدن قلب و تبعيّت لسان و ساير اعضاء از آن صورت نگيرد ، مگر با ملحوظ داشتن اين ادب . و اگر اتّفاق افتد حصول اين امور بدون اين ادب ، از نوادر است و انسان نبايد به آن مغرور شود .
فصل هشتم در بيان حضور قلب است يكى از مهمّات آداب قلبيّه كه شايد كثيرى از آداب مقدّمهء آن باشد و عبادت را بدون آن روح و روانى نيست و خود مفتاح قفل كمالات و باب الأبواب سعادات است و در احاديث شريفه از كمتر چيزى اين قدر ذكر شده و به كمتر ادبى اين قدر اهمّيّت داده شده ، حضور قلب است . و ما گر چه در رسالهء سرّ الصّلوة [2] و هم در كتاب اربعين [1] از آن مستوفى ياد نموديم و

[1] - پاورقى 31 . .
[2] - پاورقى 2 . .
[1] كتاب اربعين ( شرح اربعين حديث ) از آثار جناب مؤلف قدّس سرّه الشريف مىباشد كه نوشتن آن در محرّم 1358 هجرى قمرى به انجام رسيده است . در مقدمهء اين كتاب شريف بعد از حمد و صلوة و دعا آمده است : « و بعد ، اين بندهء بى بضاعت ضعيف مدّتى بود با خود حديث مىكردم كه چهل حديث از احاديث اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام كه در كتب معتبرهء اصحاب و علماء رضوان اللَّه عليهم ثبت است جمع آورى كرده و هر يك را به مناسبت شرحى كند كه با حال عامّه مناسبتى داشته باشد ، و از اين جهت آن را به زبان فارسى نگاشته كه فارسى زبانان نيز از آن بهره برگيرند ، شايد ان شاء اللَّه مشمول

31