< فهرس الموضوعات > اجازهء ظهر المدخل إلى علم الكلام < / فهرس الموضوعات > گفته است : « در ظهر نسخه اى از تبيان شيخ طوسى اجازه اى يافتم به خط شريف وى به شيخ ابو الوفاء عبد الجبار و صورت آن اجازه چنين بود : قرء على هذا الجزء و هو السابع من التفسير الشيخ ابو الوفاء عبد الجبار بن عبد الله الرازى ابد الله عزه و سمعه ابو محمد الحسن بن الحسين بن بابويه و ابو عبد الله محمد بن هبة الله الوراق الطرابلسي و ولدى ابو على الحسن بن محمد و كتب محمد بن الحسن الطوسي فى ذى الحجة سنة خمس و خمسين و أربعمائة . از مقايسه اين اجازه با اجازهء سابق روشن مىشود كه حضار جلسه قرائت در جزء هفتم تفسير تبيان همان افراد جلسهء قرائت جلد سوم بوده اند و تاريخ هر دو اجازه سال 455 يعنى شش سال قبل از در گذشت شيخ طوسى . منتهى با چندين ماه تفاوت است و اجازه اول در ربيع الاول و اجازه دوم در ماه ذى حجه نوشته شده است و ظاهرا در اثناء اين مدت كم ، سه جزء ديگر تبيان يعنى جزء چهارم و پنجم و ششم نيز بر شيخ قرائت گرديده است . و در هر حال از اين جزء تبيان و آن اجازه اثرى مشهود نيست و همانطور كه در اجازهء فوق به استناد نوشته آية الله زادهء مرعشى يادآور شديم آن نسخه نيز نزد صاحب رياض بوده است و احتمال دارد كه مستند ايشان همين نوشته خاتمه مستدرك باشد و جزء سوم و هفتم بهم اشتباه شده باشد .
دوم ، علامه تهرانى در مقدمه تفسير تبيان ( ص اد ) نوشته اند نسخه اى از كتاب مقدمة فى المدخل إلى علم الكلام تاليف شيخ طوسى ، در كتابخانه استاد سيد محمد مشكات ديده اند كه خط و اجازه شيخ در آن بوده و در ظهر آن ، عبارت ذيل نوشته شده بوده است : مقدمة الكلام ، تصنيف الشيخ الامام الورع قصوة العارفين و حجة الله على العالمين ، لسان الحكماء و المتكلمين ابى جعفر محمد بن الحسن بن على الطوسي متعنا الله به طول بقائه و نفعنا بعلومه . و در صفحه دوم آن چنين كتابت گرديده بوده : قرأ على هذا الكتاب و بحث على معاينه صاحبه فى عدة مجالس آخرها السادس و العشرين ( كذا ) من المحرم لسنة خمس و اربعين و أربعمائة بحدود دار السلام و كتبه محمد بن الحسن بن على و لله الحمد و المنة صلى الله على محمد و آله الطيبين .
و پايان نسخه چنين بوده : « . . و حسبى الله و نعم الوكيل رب اتمم بالخير و وقع الفراغ من استنساخه به توفيق الله و بحسن معونته سادس عشرين ( كذا ) من رجب سنة اربع و اربعين و أربعمائة فى مدينة السلام على يد العبد الضعيف نظام الدين محمود بن على الخوارزمى حامد الله تعالى مصليا على نبيه » . بحسب اين نوشته نسخه مذكور در 26 رجب سال 444 در دار السلام بغداد

399