( 39 ) : استطاعت به بذل نيز محقق مىشود ، يعنى كسى هزينه حج را به انسان بدهد ، خواه تمام مخارج را يك نفر بدهد يا چند نفر . همچنين است اگر مقدارى را خود شخص داشته باشد و باقى آن را كسى بذل كند . و فرقى نيست بين اباحه و تمليك ، و عين مال يا قيمت آن . و رجوع به كفايت در استطاعت بذلى شرط نيست .
( 40 ) : اگر وصيت كند مبلغى به فلان شخص بدهند كه حج كند در صورتى كه آن مال به اندازه هزينه حج و خرج زندگى عائله وى باشد پس از مردن موصى حج بر موصى له واجب است ، بنابر احتياط لازم . و اگر شخصى مالى را براى حج وقف يا نذر يا وصيت نمايد و متولى وقف يا نذر كننده يا وصى ، آن مال را به انسان بدهد حج بر او واجب است .
( 41 ) : اگر شخصى مالى به انسان هبه كند كه با آن به حج برود بنابر احتياط لازم ، واجب است قبول كند . ولى اگر مالى را ببخشد و نامى از حج نبرد قبولش واجب نيست . و اگر مالى را ببخشد و بگويد مىخواهى با اين مال حج برو و مى خواهى نرو بنابر احتياط لازم ، بايد قبول كند .
( 42 ) : بدهكارى مانع استطاعت بذلى نيست ، مگر در صورتى كه وقت پرداخت رسيده و طلبكار مطالبه مىكند و بدهكار با

18