رفتن به مشعر آزاد شد ، حجش كفايت از حجة الاسلام مىكند بلكه ظاهر اين است كه وقوف به عرفات در حال آزادى نيز كفايت مىكند هر چند مشعر را درك نكرده باشد . و در اجزاء آن استطاعت حين آزادى معتبر است . پس اگر هنگام آزاد شدن مستطيع نباشد حجش به جاى حجة الاسلام شمرده نخواهد شد ، و در حكم به اجزاء فرقى بين اقسام حج نيست و هر يك از حج قران يا افراد يا تمتع كفايت مىكند ، در صورتى كه آنچه به جا آورده مطابق وظيفه واقعى اش بوده است .
مسأله 12 - هر گاه آزادى بنده قبل از مشعر باشد ، در حج تمتع قربانى بر وى مىباشد . و اگر تمكن نداشت عوض قربانى به دستورى كه بعدا گفته خواهد شد روزه بگيرد . و چنان چه قبل از مشعر آزاد نشده باشد مولايش مخير است كه عوض او قربانى يا او را وادار به روزه نمايد .
شرط چهارم : استطاعت : و در آن چند چيز معتبر است :
اول : سعه وقت ، به اين معنى كه وقت كافى براى رفتن به مكه و به جا آوردن اعمال واجب در آن جا باشد . بنابر اين اگر به دست آمدن مال وقتى باشد كه براى اين اعمال كافى نباشد يا با مشقت زياد كه عاده تحمل نشود كفايت كند واجب نخواهد بود ، و در چنين صورت واجب نيست مال را تا سال بعد نگهدارى نمايد .
پس اگر استطاعت باقى بود حج در سال بعد واجب خواهد بود

16