است از مال خودش خرجش كنند . مسأله 9 - پول قربانى بچه بر ولى او است و چنانچه ولى مال نداشته باشد پول را از مال صبى بر مىدارد و اين مقدم بر روزه ولى است . و هم چنين كفاره شكار ، و اما كفاراتى كه با به جا آوردن عمدى موجباتشان واجب مىشوند ، ظاهر اين است كه بر بچه واجب نمىشود ، نه بر ولى و نه در مال بچه . شرط دوم : عقل : بر ديوانه هر چند ادوارى باشد ، حج واجب نيست . بلى اگر در ماههاى حج ، ديوانه عاقل شد و مستطيع بود و تمكن از به جا آوردن اعمال حج داشت بر او واجب مىشود ، هر چند در اوقات ديگر ديوانه باشد . شرط سوم : آزادى : پس بر مملوك ( غلام زر خريد ) هر چند مستطيع و مأذون از قبل مولاى خود باشد ، حج واجب نيست . و هر گاه به اذن مولاى خود حج نمايد حجش صحيح است ، ولى كفايت از حجة الاسلام نمىكند و بعد از آزادى چنانچه داراى شرايط باشد بايد دوباره حج نمايد . مسأله 10 - مملوكى كه به اذن مولاى خود حج نموده هر گاه در حج كارى را كه موجب كفاره باشد انجام دهد ، كفاره آن بر مولايش خواهد بود در غير شكار ، و در شكار بر خودش . مسأله 11 - هر گاه مملوك به اذن مولاى خود حج نمود و قبل از