مشغول عبادت گردد ، در مسجد الحرام مشغول عبادت مىشود ، ولى در بين آن از خستگى مرتب چرت مىزند و بيدار مىشود ، وظيفهء او چيست ؟ و سؤال ديگر در اين رابطه كه اخيرا پشت بامى وسيع براى مسجد الحرام ( زاده الله شرفا ) درست كرده‌اند ، آيا شبهايى كه بايد يا در منى بماند و يا در مسجد الحرام مشغول عبادت باشد ، ماندن در آنجا و عبادت كردن كافى است يا نه ؟
ج - اگر به قدرى خواب مىرود كه صدق ( 1 ) نمىكند كه تمام شب مشغول به عبادت بوده ، كافى نيست و بايد كفاره بدهد . و عبادت در هر جاى مكه كافى است .
[ 1245 ] س - اين جانب شغلم حمله دارى است ، چندين سال قبل جايى را كه يقين داشتم جزء منى است با حاجىها بيتوته نموده‌ام و سالهاى بعد فهميدم و برايم يقين حاصل شد جايى كه سالهاى قبل بيتوته نموده‌ايم خارج از منى است آيا كفاره بر اين جانب و همهء حجاج واجب است يا نه ؟ و در صورتى كه كفاره واجب باشد ، آيا كفارهء حجاج بر عهدهء خودشان است يا بر عهدهء من ؟ و آيا ابلاغ به حجاج واجب است يا نه ؟ و اگر بعضى از آنان مرده باشند يا دسترسى به آنان نباشد ، تكليف چيست ؟
ج - كفارهء ترك بيتوتهء خود شما بر شما واجب است ( 2 ) ، و كفارهء ديگران ( 3 ) بر شما واجب نيست ، و لازم نيست به آنان اعلام نماييد ، و اگر فهميدند كفاره بر خود آنان واجب است ، ولى اگر اجرت عمل صحيح و عملى كه انجام شده تفاوتى دارد نسبت به تفاوت بايد رضايت حجاج تحصيل شود .
[ 1246 ] س - علامت گذارى حدود منى در سالهاى قبل با علامت گذارى الآن كه به وسيلهء

464