يك دهم است ، و اگر طورى است كه عرف بگويد با هر دو آبيارى شده احتياط لازم آن است كه ملاحظه نسبت كند . پس به نسبتى كه از باران آبيارى شده يك بيستم ، و به نسبتى كه از غير باران آبيارى شده يك دهم زكات تعلق مىگيرد .
( مسأله 1814 ) : چنانچه در صدق عرفى شك كند و نداند كه آبيارى طورى است كه در عرف مىگويند با هر دو آبيارى شده يا اين كه مىگويند آبيارى آن مثلا با باران است ، احوط آن است كه ملاحظه نسبت كنند ، و در نصف يك دهم ; و در نصف ديگر يك بيستم ; زكات بدهند .
( مسأله 1815 ) : اگر شك كند و نداند كه عرف مىگويند با هر دو آبيارى شده يا اين كه مىگويند با دلو و مانند آن آبيارى شده است در اين صورت به احتياطى كه در مسأله پيش گذشت عمل نمايد .
( مسأله 1816 ) : اگر گندم و جو و خرما و انگور با آب باران و نهر مشروب مىشود ، و به آب دلو و مانند آن نياز ندارد ، ولى با آب دلو هم آبيارى شود ، و آب دلو به زيادى محصول كمك نكند ، زكات آن يك دهم است ، و اگر با دلو و مانند آن آبيارى مىشود و به آب نهر و باران نياز ندارد ، ولى با آب نهر و باران هم مشروب شود و آنها به زيادى محصول كمك نكنند ، زكات آن يك بيستم است .
( مسأله 1817 ) : اگر زراعتى را با دلو و مانند آن آبيارى كنند و در زمين كنار آن زراعتى كنند كه از رطوبت آن زمين استفاده نمايد و نياز به آبيارى نشود ، زكات زراعتى كه با دلو آبيارى شده ، يك بيستم ، و زكات زراعتى كه كنار آن است يك دهم مىباشد .
( مسأله 1818 ) : مخارجى را كه براى گندم و جو و خرما و انگور كرده است ، مىتواند از محصول كسر نموده و ملاحظه نصاب نمايد ، چه مخارجى كه متعارف بوده از خود زراعت مىدادند ، و چه مخارجى كه متعارف نبوده از خود زراعت بدهند ، هر چند احتياط آن است كه كسر نكنند ، به خصوص مخارجى كه متعارف نبوده از خود زراعت بدهند .
( مسأله 1819 ) : بذرى را كه به مصرف زراعت رسانده ، چه از خودش باشد ،

323