مسائل مساقات و درختكارى آباد كردن زمين به كشت گياهان و نشاندن درختان ، از كارهاى نيكى است كه خداوند متعال براى انبياء و اولياى خويش پسنديده است ، در حديثى از امام صادق ( عليه السلام ) رسيده كه فرمود زراعت و درختكارى كنيد ، كه به حق خداوند عملى حلال‌تر و پاكيزه تر از آن نيست .
( مسأله 2169 ) : هر گاه كسى با ديگرى قرار بگذارد كه درختانى كه مالك يا اختيار دار آنهاست به او واگذار كند كه رسيدگى و آبيارى نمايد يا درختانى در زمين معين بنشاند و بجاى آن سهمى از ميوه و يا زيادتى درخت يا برگ يا شكوفه آن بردارد ، اين معامله را ( مساقات ) مىگويند ، مشروط به اين كه قرارداد آنها تا مدت معينى باشد كه سود مطلوب حاصل شود .
( مسأله 2170 ) : در معامله مساقات صيغه خواندن لازم نيست ، بلكه اگر صاحب درخت به قصد مساقات آن را واگذار كند و كسى كه كار مىكند به همين قصد تحويل بگيرد معامله صحيح است .
( مسأله 2171 ) : مالك و كسى كه رسيدگى به درختان را به عهده مىگيرد ، بايد بالغ و عاقل باشند ، و كسى آنها را مجبور نكند ، و نيز مالك بايد سفيه و يا به حكم حاكم شرع محجور نباشد .
( مسأله 2172 ) : مدت مساقات بايد معلوم باشد ، و اگر اول آن را معين كنند و آخر آن را هنگام بدست آمدن نتيجه كار قرار دهند صحيح است .
( مسأله 2173 ) : بايد سهم هر كدام نصف يا ثلث حاصل و مانند اينها باشد ، و اگر قرار بگذارند كه مثلا صد من از ميوه ها براى مالك و بقيه براى كسى باشد كه كار مىكند معامله باطل است .
( مسأله 2174 ) : معامله مساقات را بايد پيش از در آمدن ميوه قرار بگذارند ، و اگر پس از در آمدن ميوه و پيش از رسيدن آن قرار بگذارند ، چنانچه كارى مانند

396