آبيارى كه براى تربيت درخت يا زياد شدن و نيكو شدن ميوه لازم است باقى نمانده باشد ، معامله صحيح نيست ، هر چند احتياج به كارى مانند چيدن ميوه و نگهدارى آن داشته باشد ، بلكه اگر كارى كه براى تربيت درخت لازم است باقى مانده باشد صحت معامله محل اشكال است .
( مسأله 2175 ) : معامله مساقات در بوته خربزه و خيار و مانند آن بنابر احتياط لازم صحيح نيست ، مگر اين كه قرار كشت و آبيارى و رسيدگى با هم باشد كه ظاهر صحت آن است .
( مسأله 2176 ) : درختى كه از آب باران يا رطوبت زمين استفاده مىكند و به آبيارى احتياج ندارد ، اگر براى نيكوتر شدن يا افزايش رشد و يا ميوه دهى آن به كارهاى ديگر مانند بيل زدن و كود دادن نياز دارد ، معامله مساقات در آن صحيح است .
( مسأله 2177 ) : دو نفر مساقات كننده ، با رضايت يكديگر مىتوانند معامله را به هم بزنند ، و نيز اگر در ضمن قرارداد مساقات شرط كنند كه هر دو يا يكى از آنان حق به هم زدن معامله را داشته باشند ، مطابق قرارى كه گذاشته اند به هم زدن معامله اشكال ندارد ، و اگر در ضمن معامله مساقات شرطى كنند و آن شرط عملى نشود ، كسى كه براى نفع او شرط كرده اند مىتواند معامله را به هم بزند .
( مسأله 2178 ) : اگر مالك بميرد ، معامله مساقات به هم نمىخورد و ورثه اش بجاى او هستند .
( مسأله 2179 ) : اگر كسى كه رسيدگى به درختان به او واگذار شده بميرد ، چنانچه در عقد شرط نكرده اند كه خودش به آنها رسيدگى كند ، ورثه اش بجاى او هستند ، و چنانچه خودشان رسيدگى نكنند و اجير هم نگيرند ، حاكم شرع مىتواند از دارائى ميت اجير بگيرد و محصول را بين ورثه ميت و مالك تقسيم كند ، و اگر قرارداد كرده اند كه خود او درختان را رسيدگى نمايد ، چنانچه به عنوان قيد در معامله گرفته شده معامله به هم مىخورد ، و اگر به صورت شرط بوده ، مالك مىتواند با مردن او معامله را فسخ كند يا راضى شود كه ورثه او يا اجير آنها كار

397