بنا كرده بود و از طرفى هم ، وزن طلا كم بود ، خمس نداده و در سال 63 وزن طلا 710 مثقال شد و قيمت مثقالى 2353 تومان كه اضافه طلا فقط 40 مثقال بوده و خمس آن را داده و در سال 64 وزن طلا 728 مثقال شد و قيمت مثقالى 1920 تومان كه مبلغ 302 هزار تومان ، قيمت ، از سال قبل كمتر و طلا از جهت وزن 18 مثقال ، اضافه بوده ، يعنى يك بار طلا كمتر و قيمت بالا بوده و گاهى عكس آن ، آيا اجازه مىفرمائيد اصل سرمايه را فعلا وزن طلا قرار دهم چون قيمت تابع سياست دولت و مراعات مصالح مملكت است ؟ .
ج - در فرض مسأله نظر به اين كه در موقع حساب ، سرمايه به حسب قيمت ملاحظه مىشود و خمس نيز به حسب قيمت از غير سرمايه داده مىشود و علاوه ، عين سرمايه تبديل به عين ديگرى مىشود ، بايد سرمايه در موقع حساب به حسب قيمت ملاحظه شود و چنانچه از سال گذشته چيزى اضافه بر قيمت سال سابق دارد خمس اضافى را بايد بدهد گرچه به حسب وزن كمتر باشد و اگر اضافه نشده ، چيزى بر ذمه او نيست گر چه به حسب وزن اضافه داشته باشد .
س 10 - بنده از در آمد ساليانه تقريبا يك هزار متر مربع زمين جهت كارگاه و محل كسب و توسعه آن خريدارى نمودم ، اكنون سال خمس بنده رسيده است و از طرفى هم زمين مذكور در مسير خيابان واقع شده ، و دولت نمىگذارد كه در آن تصرف نمايم . با توجه به اين كه ممكن است كل زمين را خيابان بگيرد ، يا مقدارى از آن باقى بماند ، ولى فعلا اصل زمين موجود است ، در اين صورت آيا پول اوليه زمين كه تقريبا چهار صد هزار تومان مىباشد بايد الان تخميس شود يا خير ؟ .
ج - در صورت مفروضه اگر تمام زمين خيابان شد در حكم تلف است و خمس ندارد و اگر چيزى باقى ماند خمس باقيمانده به قيمت فعلى لازم است .
س 11 - شخصى با 25 هزار تومان سرمايه كه خمس آن را نداده ، چند سال معامله نموده و در اين مدت ، سرمايه و سود 200 هزار تومان شده ، 100 هزار تومان آن را خرج منزل مسكونى خود نموده و 100 هزار تومان ، باقى مانده ، چقدر خمس به اين شخص واجب است ؟ .
ج - در فرض مسأله اگر تمام دويست هزار تومان سال بر آن گذشته و بعد

291