مقدارى از آن را صرف منزل كرده ، همه‌اش خمس دارد ، و اگر در بين سال دخل ، صرف منزل شده آن مقدار كه صرف منزل شده خمس ندارد .
س 12 - موزائيك نمودن مغازه يا خريد لوازم آن از قبيل صندوق و تلفن و غير آن - از چيزهائى كه لازم است - در وسط سال ، جزء سرمايه حساب مىشود و خمس دارد يا نه ؟ .
ج - صندوق و تلفن و نظائر اينها كه اعيان آنها باقى است جزء سرمايه محسوب و بايد خمس آنها را داد اما تعمير مغازه اگر طورى باشد كه در ازاء آن چيزى نماند و از بين رفته ، حساب شود از مخارج كسب ، محسوب است و خمس ندارد . لكن اگر موجب افزايش قيمت مغازه يا زيادى مال الاجاره آن گردد كه نفع آن عائد خرج كننده شود خمس مقدارى را كه به قيمت مغازه از جهت تعميرات و غيرها افزوده شده - نه از جهت قيمت سوقيه - بايد بدهد .
س 13 - زمينى است كه در آن تلمبه نصب كرده‌اند . شخصى يك دانگ از آن تلمبه را به مبلغ پانزده هزار تومان مىخرد و سه هزار تومان هم بابت ده يك به مالك مىدهد . آيا اين سه هزار تومان ، از پانزده هزار تومان كم مىشود يا خمس همه پانزده هزار تومان را بايد بدهد ؟ .
ج - اگر پولى كه به مالك داده و مصرف خريد چاه نموده متعلق خمس بوده است بايد خمس تمام آن پول را بدهد و اگر از عوائد بين سال بوده بايد خمس قيمت فعلى چاه و تلمبه را بپردازد .
س 14 - زمينهاى غير مزروعى و بلا مالك ( اراضى موات ) كه شخص ، آنها را جهت زراعت ، احياء كرده خمس به آن تعلق مىگيرد يا نه و على فرض تعلق خمس ، آيا خمس قيمت قبل از احياء را بايد بدهد يا خمس قيمت بعد از احياء را ؟ .
ج - بلى خمس ، به آن تعلق مىگيرد و خمس بعد از احياء را بايد بدهد .
س 15 - تصرف و نماز در زمينهاى خالصه كه دولت در اختيار مردم گذاشته يعنى به آنها فروخته كه به اقساط ، وجه را از آنها دريافت بدارد چه صورت دارد ؟ چون سابقه اين زمينها براى اكثر مردم مجهول است و اقساطى كه بعنوان

292