كسب ، خريدارى شده متعلق خمس است يا جزء مؤنه ؟ .
ج - اگر براى كسب باشد جزء سرمايه است و خمس آن را بايد بدهد و اگر براى سوارى است جزء مؤنه است و خمس ندارد .
س 7 - آيا مقصود فقهاء كثر الله امثالهم از وجوب يا احتياط در دادن خمس سرمايه و مستغلات و آلات كسب اين است كه از ابتداء شروع به كسب بايد خمس آنها را بدهد يا بعد از گذشتن سال ؟ و بر فرض اين كه مقصود ، ابتداء سال باشد اگر كسى تا آخر سال ، خمس آن را نداده باشد تكليفش چيست ؟ .
ج - سرمايه و آلات كسب ، حكم سائر ارباح را دارد چنانچه يك سال بر آن گذشته بايد خمس آن را بدهد و تأخير نياندازد و تأخير اداء خمس آن نيز مثل تأخير اداء خمس سائر ارباح است .
س 8 - زمينى كه از اراضى موات بوده ، شخص ، حيازت كرده مخارج زيادى هم نموده و آن را آباد كرده آيا منافع آن زمين متعلق خمس است يا خير ؟ و در صورت فروش اين زمين بايد خمس آن را بدهد يا نه ؟ و همچنين مخارج آباد كردن را بايد كسر نمايد يا نه ؟ .
ج - اگر زمين مذكور را به صورت باغ در آورده تا از ميوه آن خود و خانواده‌اش مصرف نمايند و منظور فروش ميوه نبوده و زائد بر حاجت او نيز نباشد خمس ندارد . بلى چنانچه آن را بفروشد ، زائد بر قيمت اولين سالى كه به صورت باغ در آمده و مورد استفاده قرار گرفته ، از منافع سال فروش محسوب است كه اگر تا آخر آن سال صرف در مؤنه نشود ، خمس دارد و اگر زمين را به منظور زراعت آباد كرده چه بفروشد و چه نفروشد خمس آن واجب است و مخارجى را كه براى آباد كردن زمين نموده اگر از مال خمس داده بوده مىتواند آن مبلغ را كسر نمايد .
س 9 - شخصى طلا فروشى دارد ، در سال 1360 مقدار طلا هزار و ششصد مثقال بوده ، كه به قيمت روز ( مثقالى 500 تومان ) خمس آن را داده و در سال 1361 وزن طلا كم شد و به 750 مثقال رسيد ، و قيمت ، مثقالى 1300 تومان بود يعنى وزن طلا كم و قيمت بالا بود ولى خمس آن را داده ، و در سال 1362 وزن طلا 670 مثقال شد و قيمت ، مثقالى 1650 تومان و چون خانه مسكونى

290