كه مجموع ، هفت فرسخ باشد ، آيا براى سفر بعد ، مسافر است كه نماز او قصر شود يا خير ؟ .
ج - در فرض مسأله كه ده روز در منزل نمانده سفر اول نيز تمام است .
س 37 - اشخاصى كه مقيم كويت هستند و معلوم نيست تا چند سال در كويت مىمانند هر روز از محل اقامتشان تا سر چهار فرسخ يا بيشتر براى كار كردن مىروند و بر مىگردند يا لا اقل در هر ماهى چند مرتبه تا سر چهار فرسخ آنها را مىبرند ، تكليف آنان راجع به نماز و روزه چيست ؟ و فرقى بين بوميها و مهاجرين مقيمين هست يا نه ؟ .
ج - اشخاص مذكور ، اگر در كويت ، قصد توطن نكرده‌اند و عازمند كه پس از مدتى به وطن خود بازگردند مسافر هستند و ما دامى كه قصد ده روز نكرده‌اند يا سى روز مرددا نمانده‌اند نماز آنان قصر است و روزه را بايد افطار كنند ، بلى اگر سفر طولانى شود كه دائم السفر باشند ، نمازشان تمام و روزه آنان صحيح است و همچنين اگر در مدت معتنابهى همه روزه هشت فرسخ بروند و يا چهار فرسخ بروند و چهار فرسخ برگردند حكم دائم السفر را دارند و هر گاه ده روز در يك جا قصد نمايند در سفر اول ، نماز ، قصر و در سفرهاى بعد تمام است و اگر ده روز بى قصد بمانند در سفر اول احتياطا جمع و در سفرهاى بعد ، تمام بخوانند .
س 38 - اين حقير با استفتاء از آن حضرت به علت معامله و رانندگى هر دو ، كه شغل اصلىام معامله بوده ، دائم السفر بوده و نماز خود را تمام مىخواندم و روزه را مىگرفتم ، اخيرا گرچه مسافرتها باقى است ولى در رابطه با معامله كمتر است ، يعنى سابق ، هر دو روز يك بار با رانندگى خودم ، جهت انجام معامله ، حتما مسافرت مىكردم ولى الآن با اين كه 9 روز در محلى نمىمانم ولى همه سفرها براى معامله نيست ، مثلا در طول ماه اگر 10 مسافرت داشته باشم 3 الى 4 بار آن در رابطه با معاملات است ، و بقيه سفرها براى كارهاى ضرورى ديگرى غير از امرار معاش انجام مىگيرد ، و استدعا دارد وظيفه اينجانب را بيان فرمائيد ؟ .
ج - در صورتى كه كارهاى ضرورى شما هم مربوط به زندگى و امرار معاشتان باشد و در سفر بايد انجام شود باز هم حكم دائم السفر داريد كه نمازتان

207