اگر به دليل داشتن عذرى و يا فراموشى روزه نگرفت احتياطا بايد قضاى آن را بگيرد .
( مسأله 1441 ) : در اداى كفاره شصت مد ، هر مد را بايد به يك فقير داد ولى در اداى كفاره قضاى روزه ماه رمضان كه شخص قضاى روزه را با وجود قدرت داشتن [1] تا ماه رمضان بعد نگرفته مى توان چند مد را به يك فقير داد .
( مسأله 1442 ) : زن حائض در حالتى كه بايد احتياط كند در محل به مستحاضه و تروك حائض اگر روزه‌اش را افطار كند كفاره بر او لازم نيست .
( مسأله 1443 ) : اگر بطور مثال كسى در شب جواهرى را فرو برده باشد و در روز خارج كردن آن لازم باشد ، بايد در روزه - حتى زمانى كه روزه است - قى كرده و آن را خارج كند و در صورتى كه بتواند به شكلى كه صدق قى كردن نداشته باشد آن را بيرون آورد اشكالى نداشته و در غير از اين دو صورت بايد قضاى آن روز را بگيرد .
( مسأله 1444 ) : هرگاه زنى نمى دانست كه جماع در صورت عدم انزال هم مفطر روزه است و ديگران به او بگويند كه مفطر نيست و اين زن جماع كند ، قضاى آن روز بر او واجب است و احوط نيز دادن كفاره است [2] ، ولى اگر به دليل اجبار شوهرش تن بن جماع دهد ، كفاره او بر ذمه شوهرش مى باشد .
( مسأله 1445 ) : اگر بطور مثال زنى نذر كند كه روز معينى را روزه

[1] محمد كاظم طباطبائى : و يا با استمرار مرض تا ماه رمضان ديگر و همچنين است در مد شيخ و شيخه و مانند آنها .
[2] محمد كاظم طباطبائى : ليكن اين احتياط واجب نيست . محمد باقر شيرازى : اين حكم به احتياط در صورت مقصر بودن شخص است .

459