متحد باشد لازم است هر دو عمل به مقتضاى آن نمايند به صورتى كه گذشت ، و اگر شك ايشان مختلف باشد و رجوع هر يك به ضبط ديگرى ممكن باشد بايد به او رجوع كند مثل آنكه يكى شك كند ميان دو و سه و ديگرى ميان سه و چهار كه در اين صورت بايد بنا را بر سه بگذارند [1] ، به جهت آنكه در اول مطمئن است كه از سه بيشتر نيست و در دوم مطمئن است كه از سه كمتر نيست پس سوم متعين شد .
( مسأله 979 ) : در شك امام و مأموم اگر نوع شك مختلف باشد و رجوع هيچ يك به ديگرى ممكن نباشد مثل آنكه يكى شك كند ميان دو و سه و ديگرى ميان چهار و پنج ، پس اولى اطمينان دارد كه از سه بيشتر نيست و دومى اطمينان دارد كه از چهار كمتر نيست پس مأموم بايد قصد فرادى نمايد و هر يك بايد به مقتضاى شك خود عمل نمايند ، و اگر همه مأمومين متفق نباشند و در ميان ايشان نيز اختلاف باشد اگر براى بعضى به قول بعضى ديگر مظنه حاصل شود بايد به مظنه خود عمل كنند و اگر مظنه حاصل نشود ، قول بعضى از مأمومين براى بعضى ديگر حجت نيست هر چند بسيار باشند و همچنين براى امام نيز چنين است .
( مسأله 980 ) : اگر شخص در حال قيام شك كند كه شك سابقش چه شكى بوده است بايد به شك همين حالتش عمل كند و اگر در همين حالت هم مردد [2] است ، نمازش باطل است .
( مسأله 981 ) : اگر بطور مثال شخص در سجده است و شك در ركعت

[1] محمد كاظم طباطبائى : محل اشكال است و احوط اعاده نماز بعد از اتمام آن مى باشد . محمد باقر شيرازى : محل اشكال است و احوط اعاده نماز است .
[2] محمد كاظم طباطبائى : يعنى نمى داند كه چند ركعت خوانده است .

315