اين صورت عمل به مشهور جايز [1] است .
مسأله 17 - تقليد در مسائل ضروريّه لازم نيست ، و اگر كسى قوّه [2] تحصيل اجماع داشته باشد به طورى كه علما تحصيل مىكنند در اين مسأله نيز تقليد بر او لازم نيست . و در غير ضروريّه كه بر او مجهول است يا مسأله خلافى است و احتياط ممكن نيست ، تقليد لازم است مطلقا .
مسأله 18 - در مسائل تقليديّه ، اخذ اجمالى كفايت نمىكند بلكه اخذ تفصيلى [3] ضرورى است [4] در تحقق تقليد .
مسأله 19 - تقليد غير اعلم در مسأله اى كه علم دارى به موافقت او با اعلم جايز است ، و در صورت عدم علم به مخالفت هم جايز است [5] مگر آن كه علم اجمالى داشته باشى به مخالفتشان در بسيارى از مسائل ، پس در اين صورت جواز تقليد غير اعلم مشروط است به فحص تا علم [6] به موافقت ايشان حاصل شود .
مسأله 20 - اگر دو مجتهد مسلَّم الاجتهاد باشند ، شخص يكى را اعلم دانست و تقليد كرد و جمعى ديگر ادعاى اجتهاد كنند و اجتهادشان محلّ شك باشد ، فحص و تشخيص اجتهاد ايشان لازم نيست بلكه معيّن است همان تقليد اعلم . [7] مسأله 21 - هر گاه عارض شود مجتهد را جنون يا فسق يا موت يا عدول كند از مسأله و مقلد عالم نشود و به همان فتوى عمل كند ، عملش صحيح است و ، احوط [8] الحاق آن است به جاهل قاصر ، يعنى اعاده است در صورت مخالفت آن با

[1] - ( يزدى ) لكن بعد از رجوع به مجتهد حىّ اگر موافق فتواى او نيست ، اعاده يا قضاء كند .
[2] ( يزدى ) و همچنين اگر بطور ديگر بتواند تحصيل علم كند .
[3] ( يزدى ) دور نيست كفايت اخذ كتاب للعمل .
[4] ( صدر ) گذشت احتياط در مجرّد اخذ و لو تفصيلا [ حاشيهء مقدسه ] .
[5] ( يزدى ) مشكل است .
[6] ( خراسانى ) بلكه تا از اطراف علم اجمالى بيرون رود .
[7] ( يزدى ) اگر اعلم نبودن اينها معلوم باشد بر تقدير مجتهد بودن ايشان على الاحوط .
[8] ( ميرزا ) اين احتياط ترك نشود . ( خراسانى ) مراعات اين احتياط لازم نيست .

34