مسأله 13 - جاهل مقصر عباداتش اگر مطابق با واقع [1] باشد هر گاه فرض شود كه قصد قربت كرده باشد صحيح است .
مسأله 14 - هر گاه در بين نماز مسأله اى روى داد به سبب جهل يا نسيان و مردّد شد شخص مصلَّى در صحّت و فساد نمازش ، جايز نيست در آن حالت عمل كند به قول ميت ، پس اگر عارف به احتياط هست به احتياط عمل كند ، و الَّا نماز را قطع [2] كند [3] با تمكَّن از سؤال در وسعت وقت ، الَّا عمل به مظنه خود نمايد ، و اگر مظنّه ممكن نشود به احتمال عمل كند به قصد سؤال و اگر مخالف بر آيد و وقت باقى باشد [4] اعاده كند و هر گاه بعد از وقت باشد قضاء كند ، پس بعد از نماز سؤال كند اگر موافق بر آيد عملش صحيح است و الَّا اعاده يا قضاء كند .
مسأله 15 - اگر پيش از نماز ملتفت بود جهل يا نسيان خود را و بدون عذر تحصيل مسأله نكرد و مشغول به نماز شد ، نمازش باطل است به جهت تردّد و متزلزل بودن ، حتّى در مسأله جهر و اخفات در صورت التفات به جهل در حكم جهر و اخفات كه لازم است تحصيل آن . و تنبيه غافل و ارشاد جاهل نيز لازم است بر عالم ، و الله العالم .
مسأله 16 - جايز نيست عمل كردن به قول مشهور مگر در وقتى كه موافق [5] با احتياط باشد يا اين كه فتواى مجتهد حىّ به دست نيايد و احتياط هم ممكن نباشد در

[1] - ( صدر ) مراد از واقع ، رأى مجتهد حىّ است ، چنانچه گذشت [ مسألهء 12 ] .
[2] ( ميرزا ) تعيين قطع معلوم نيست ، بلكه اگر تمام كند به مظنّه يا احتمال به نحوى كه ذكر شده در صورت ضيق و بعد از سؤال و ظهور موافقت احتياطا « 1 » [ = « 1 » ( يزدى ) ليكن احتياط به اعاده واجب نيست . ] اعاده نمايد ، دور نيست كه از بعضى جهات اولى « 2 » [ = « 2 » ( صدر ) اين اولويّت را البته ترك ننمايند . ] باشد اگر چه جزم نيّت از دست رفته است .
[3] ( يزدى ) لزوم قطع معلوم نيست ، بلكه اتمام بر نحو آن چه در صورت ضيق ذكر شد جايز است .
[4] ( صدر ) اگر معتقد ضيق وقت بوده و بعد خلاف اعتمادش ظاهر شد .
[5] ( ميرزا ) گذشت حكم عمل به احتياط [ حاشيهء مسألهء 1 ] .

33