نه مستحب به مستحب ، نه هر يك به ديگرى .
مسأله 740 - چيزهايى كه صوم را باطل مىكند نه چيز است :
اول و دويّم : اكل و شرب است مطلقا ، خواه به قسم عادت باشد يا غير عادت باشد ، هر چند از راه دماغ وارد جوف شود يا راه سوراخ ديگر در بدن كه رفع جوع و عطش كند .
مسأله 741 - آبى در دهن يا دماغ كردن يا طعامى چشيدن يا چيزى در دماغ كردن كه به حلق نرسد ضرر ندارد ، احوط [1] قضاء روزه است اگر بى اختيار آب در حلق فرو رود ، مگر در مضمضه كه به جهت وضوى نماز واجبى باشد .
مسأله 742 - احتياط [2] اين است كه آب دماغ را نكشاند به حلق كه فرو رود ، اگر به خودى خود فرو رود ضرر ندارد .
مسأله 743 - خلط سينه و آب دماغ كه به فضاى دهن آمد ، فرو نبرند احتياطا .
مسأله 744 - خون دهان اگر به آب دهان مستهلك [3] شود فرو برند ضرر ندارد و احوط فرو نبردن است .
مسأله 745 - گردى در دماغ يا چيزى در چشم يا گوش كردن ضرر ندارد . [4] سيّم : جماع است ، اگر چه به غيبوبت حشفه باشد ، چه فاعل و چه مفعول و لو به حيوانات [5] مگر به خنثى كه آن تفصيلى دارد .
چهارم : نسبت دروغ دادن از روى عمد و علم به خدا و پيغمبران و ائمه هدى و اوصياى پيغمبران عليهم السّلام ، بلكه حضرت فاطمه ( عليها صلوات الله الملك المنان ) ،

[1] - ( يزدى ) لكن واجب نيست .
[2] ( يزدى ) اين احتياط واجب نيست ، بلى در مضمضه به جهت خنك شدن يا از روى عبث ، قضاء واجب است و همچنين مضمضه به جهت وضوى مستحبى على الاحوط . ( خراسانى ) مراعات اين احتياط لازم نيست .
[3] ( ميرزا ) اين مسأله بطلانش محل اشكال است .
[4] ( ميرزا ) با عدم علم وصول به حلق .
[5] ( خراسانى ) على الاحوط .

184