جوفروشى ، آيا احتكار است يا نه ؟ واحتكار چه صورت دارد وكدام است ؟
ج : مطلق گندم جوفروشى اصلًا ضررى ندارد وجايز است وگاهى مستحب ، وگاهى هم واجب مىشود بلى آن را شغل خود قرار دادن مكروه است وليكن احتكار بنا بر اقوى حرام است .
واحتكارى كه حرام است بنا بر اقوى در شش چيز مىباشد : گندم وجو وخرما ومويز وروغن وزيتون واحتكار حرام عبارت است از حبس آن شش چيز مذكور ونفروختن آن با وجود احتياج مردم همه يا بعضى از ايشان به آن .
وشيخ طوسى فرموده است كه : عبارت است از حبس آن در زمان ارزانى ووسعت زياده از چهل روز ، خواه مردم به آن محتاج باشند يا نه ، ودر زمان گرانى وشدت زيادتر از سه روز ، واوّل اقوى است اگر چه اين قول احوط است .
وحرمت آن در وقتى است كه خريده باشد يكى از آنها را ونگاه دارد كه گران بفروشد امّا اگر كسى از زرع خود يا گوسفند خود آنها را داشته باشد ونگاه دارد كه گرانتر بفروشد حرام نيست ، وهمچنين حرمت نگاه داشتن ونفروختن در صورتى است كه به جهت گرانتر فروختن نگاه داشته باشد امّا هر گاه به جهت خوراك خود وعيال خود يا به جهت تخم زرع نگاه دارد وبفروشد حرام نيست .
وهر گاه يكى از شش چيز مذكور را نگاه داشته باشد در صورتى كه حرام است نگاه داشتن بايد او را مجبور بر فروختن كرد ، وهر كسى كه مطلع بشود وتواند مىتواند او را جبر بر فروختن بكند ، ولازم نيست كه حاكم شرع باشد وبعد از آن كه او را مجبور بر فروختن كرد اگر در قيمت آن اجحاف كند بايد امر كرد او را كه تنزّل كند ، وهمچنين تا اجحاف برطرف شود ، وبعد از آن كه اجحاف نباشد خود به هر قيمت كه خواهد بفروشد وتعيين آن جايز نيست .
( 369 ) س 8 : چه مىفرمايند در خصوص چيزهايى كه نجسند ويا نجس شده اند آيا خريد وفروش آنها چه صورت دارد ؟ وچه مىفرمايند در خصوص آن چه متعارف است در بعضى ولايات كه فضلات انسان را يا حيوانى ديگر را به

260