وبوته ودرخت ونحو اينها در كاغذ يا ديوار يا غير اينها ، واين دو قسم حرام نيستند بلكه جايز است .
( 363 ) س 2 : جمعى قماربازى مىكنند وجمعى تماشا مىكنند ودر بين برد وباخت به اصطلاح قماربازها « شتيلى » به تماشاچىها مىدهند ، اگر آن اشخاص تماشاچى بخواهند وجه شتل را به صاحبش ردّ نمايند ومشخص هم نيست كه از كدام يك قماربازها است كه بازى مىكنند ومخلوط به هم شده است ، آيا پول حرام است ويا حلال ، جهت اين كه آن شخص كه قمار باز هست وشتل مىدهد خودش هم جهل دارد كه به اين پول بازى مخلوط شده است عين مال خودش هم معلوم نيست مثلًا آن چهار نفر يكى باخت وسه نفر بردند ويا دو نفر باختند ودو نفر بردند اين پول را چه بايد كرد وبه كدام يك بايد داد ؟
ج : برائت ذمّه حاصل نمىشود مگر اين كه همه ء آنهايى كه پولشان مخلوط شده اذن بدهند كه به يك نفر ايشان يا دو نفر داده شود يا همه ميان خود تقسيم كنند وآن شخص تماشاچى را بريء الذمّه نمايند واگر هر يك اذن به ديگرى ندهند وراضى به تقسيم هم نشوند ظاهر آن است كه بايد قرعه زد جزء جزء آن پول را بايد قرعه ء شرعى زد وبه نام هر كه برآيد به او داد .
( 364 ) س 3 : معروض مىدارد كه از براى كاسب وتجار آداب مستحبه چند چيز است ، بيان فرمايند كه بلكه به وسيله ء تمسك به آنها رونق وبركتى در شغل امثال ما حاصل شود .
ج : مخفى نماند كه از براى كسب وطلب معيشت مستحبّات بسيار است ، وعمده ء آن چه فقهاء ذكر نموده اند چند چيز است .
اوّل : مسائل كسب وتجارت را فرا گرفتن تا معامله ء صحيح وفاسد را تميز كند واز ربا ايمن باشد واز دخول محرمات مطمئن باشد .
دوم : آن كه همه ء اوقات خود را يا اكثر آن را صرف طلب دنيا نكند ، بلكه بعضى

256