نفسى بيده ، والذي نفوس الخلائق بيده منعقد مىشود يا نه ؟ وبه حقّ وحى وموجود منعقد مىشود يا نه ؟ وبه عمر الله منعقد مىشود يا نه ؟
ج : قسم منعقد نمىشود مگر به اسماء ذات مقدس بارى سبحانه ، ومراد ما از اسماء ذات مقدس هر لفظى است كه شنونده از آن ، آن ذات مقدس را بفهمد ، اعمّ از اين كه از اسماء موضوعه از براى ذات مقدس باشد ومخصوصه ء به آن چون الله والرّحمن ، يا اسمائى كه منصرف نشود مگر به آن ذات اقدس ، چون خالق ، والذى نفسى بيده ، يا والذى نفوس الخلائق بيده ، ومقلَّب القلوب وامثال اينها . واز اين قبيل است : والَّذى فلق الحبّة وبرأ النّسمة .
وامّا الفاظ دالَّه ء بر صفات ثبوتيّه ، پس قسم به آنها منعقد نمىشود ، مثل بحياة الله وقدرة الله ونحو اينها ، اگر چه قدرت وحيات عين ذات مقدس باشند ، زيرا كه اهل عرف از آنها نفس ذات مقدس را نمىفهمند بلكه صفت را مىفهمند .
وهمچنين منعقد نمىشود به الفاظ غير منصرفه ء عند الاطلاق اليه تعالى ، چون موجود وحى وسميع وبصير وقادر ، واگر با اينها قرينه اى ضمّ كند كه شنونده آن ذات مقدس را بفهمد ظاهر انعقاد است ، مثل : بالحي الذي لا يموت ، وبالموجود الأزلى الأبدى ، وبالسميع الذي خلق السامعين وغير اينها .
وبه عمر الله منعقد مىشود به جهت روايتى كه دالّ بر آن است . [1] وبه حقّ الله منعقد نمىشود ، چه حقّ الله غير از ذات مقدسه است ، چه وجوب عبادت وامثال نيز حقّ خدا است بر بندگان .
وبه حقّ الحقّ نمىشود ، مگر هر گاه قرينه اى باشد كه سامع بفهمد كه مراد از حقّ ثانى ذات مقدس است ، مثل : بحق الحق الذي خلق الأشياء ونحو اينها . والله العالم .

[1] تلخيص الوسائل ، 13 / 83 ، به نقل از كافى ، 4497 .

254