( 358 ) س 4 : [ در ] نذر يا عهد ، يا قسم هم مثل سائر عبادات تقليد ضرورت دارد يا نه ، كه اگر كسى در آنها تقليد نكرده باشد نذر منعقد مىشود يا نه ؟
ج : بلى نذر وعهد وقسم هم مثل سائر عبادات ومعاملات توقيفيه بنا بر اقوى محتاج به تقليد است ودر صيغه ء نذر وعهد وقسم ، وآن چه متعلق به صيغه وموجب لزوم مىشود هر گاه كسى در خلافيات آن تقليد نكرده وبنا را بر رأى مجتهد معينى نگذارده اتيان به آن كند منعقد نمىشود وبايد در حال نذر يا عهد كردن يا قسم خوردن بناى تقليد داشته باشد ، واگر در آن وقت بنا نداشته باشد وصيغه را جارى سازد وبعد بناى تقليد بگذارد فائده ندارد والله العالم .
( 359 ) س 5 : هر گاه شخصى به شخصى بگويد : به والله ، وبالله ، ويا به خدا ويا به پيغمبر وائمه ء هدى قسم كه اگر تو فلان كار نكنى ، ويا فلان كار صورت نگيرد اعمّ از اين كه آن عمل مشروع باشد ويا غير مشروع تو را چنين وچنان مىكنم ، ويا فلان روز نماز وروزه به جاى مىآورم ، هر گاه به عمل نيايد وآن شخص آن كار نكند ، بر من لازم است كه آن چه گفته ام بكنم ، يا نه ؟ وهر گاه آن چه گفته ام بعمل نياورم ومنافى قسم بعمل آيد ، آيا كفاره قسم به هر يك از تفصيلى كه مذكور شد بر من هست يا اين گونه قسمها كفاره ندارد ومعصيتى كرده ام يا اين كه اصل اين مسأله مأخذ ندارد ؟
ج : اولًا قسم بغير از اسماء الله منعقد نمىشود وموجب كفاره به مخالفت نمىشود .
وثانياً متعلق قسم بايد راجح باشد يا لا أقل مباح باشد بنا بر قولى ، پس قسم خوردن بر اين كه تورا چنين وچنان مىكنم قسم لغو است ومنعقد نمىشود اگر چنين وچنان ايذاء واذيتى باشد نسبت به آن شخص ، امّا اگر احسانى باشد ، پس آن عمل را كه گفته نكند اگر عملى باشد كه ترك آن خوب باشد قسم منعقد مىشود ، مثل اين كه قسم ياد كرد كه اگر فلان شخص شراب نخورد

252