بعد از حج بنا بر آن كه حج صحيح باشد عمره مفرده بعمل آورد بعوض اين عمره يا نه ؟
ج : دانسته شد كه در اصل فساد عمره در صورت مذكوره كلام است .
( 336 ) س 12 : چه مىفرمايند علماء اماميه وفقهاء اثنا عشريه در اين مسأله شرعيه كه با وجود استطاعت اجير ديگرى شده وبمكه مشرف شده چنين كسى اگر مناسك را به جهت شخص متوفى بعمل آورد صحيح است وحج از گردن متوفى ساقط مىشود يا نه واگر به جهت خود مناسك حج وعمره را بعمل آورد حج از ذمّه او ساقط خواهد شد يا از براى خود اجير هم در اين صورت غير مفيد است ودر هر دو حال آيا بايد وصى ميّت ثانياً بجهت ميّت استيجار حج نمايد يا نه ووجهى را كه به اجير داده كلاًّ موجر مىتواند استرداد كند يا بعض آن را مىتواند بگيرد يا هيچ نبايد مطالبه نمايد بينوا توجروا .
ج : هر گاه قبل از جريان عقد به نيابت مستطيع بوده وخود را به جهت همان سال اوّل به نيابت غير اجير كرده اجاره او فاسد است وآن چه براى متوفى بعمل آورده كفايت از حج متوفى نمىكند وبايد وصى ثانياً استيجار حج كند وبر اجير است ردّ تمام وجه اجاره مگر اين كه مستأجر مىدانست كه اين مستطيع است واجاره آن فاسد است وبا وجود اين از مال خود وجهى داده باشد وعين آن وجه هم تلف شده باشد امّا هر گاه عين باقى باشد يا مال ميّت باشد يا مستأجر عالم بر استطاعت يا مطلع به فساد اجاره مستطيع نبوده مطلقاً مىتواند وجه را استرداد نمايد وبعد از آن كه اجير به قصد غير خود مناسك حج را به جا آورده باشد در عام استطاعت خود آيا كفايت از حج خود مىكند يا نه تصريحى از فقهاء به اين مسأله در اين مقام بر نخورده ام وليكن در مسأله صوم مثل اين را متوجه ( كذا ) هستند واز قرار ترجيحى كه من در آنجا داده ام ومقتضاى قواعدى كه قبول كرده ام اين است كه حج او از براى خود او كافى باشد وحج او صحيح است به جهت خود او مگر اين كه مىدانست كه حج به قصد غير در اين سال صحيح نيست وبه قصد مخالفت حكم خدا عمداً قصد غير را كرده باشد والله العالم .

218