( 241 ) س 164 : امام به جهت اعلام مأمومين ، تكبيرات نماز را واذكار مستحبه را مىتواند شرعاً بلند بگويد يا نه ؟
ج : بلى مستحب است از براى امام كه اذكار مستحبه را بلند بگويد به قدرى كه به علوّ مفرط نرسد هم چنان كه در صحيحه ابى بصير به آن تصريح شده مىفرمايد كه ينبغى للإمام ان يسمع من خلفه كلَّ ما يقول ( 1 ) ومراد از كلَّ ما يقول غير از قرائت در نماز اخفاتى است چه در قرائت آنها اخفات واجب است .
( 242 ) س 165 : در سفر قافله يا مسافر وارد جايى از ده يا مزرعه مىشود آيا در ميدان گاه آن محل يا در اراضى خاليه از زراعت مىتوان منزل نمودن ونماز كردن چنانچه متعارف بين الناس است يا آن كه محتاج به اذن است .
ج : هر گاه ضررى از براى مالك يا اهل ده متصل ( كذا ) نباشد مىتوان . خلاصه در آن چه مملوك باشد به مظنه رضا اگر چه شاهد حال باشد مىتوان منزل كرد واگر از قبيل ميدان گاه ومرافق ده باشد تا علم به ضرر اهل آن قريه نباشد مىتوان منزل ونماز كرد .
( 243 ) س 166 : هر گاه عدول از سوره قل هو الله يا قل يا أيها الكافرون جايز باشد به سوره جمعه ومنافقين در روز جمعه هر چند از نصف گذشته باشد آيا در روز جمعه عدول از غير از آن دو سوره مطلقاً جايز است يا نه ؟
ج : بلى جايز است هم چنان كه مفاد دو روايت معتبر است ودر كتاب قرب الاسناد حميرى وكتاب مسائل علي بن جعفر الصادق است . ( 2 ) ( 244 ) س 167 : هر گاه مصلى يك سجده يا دو سجده از ركعت اول را فراموش كند

( 1 ) مستند الشيعه ، 8 / 119 ، به نقل از وسائل ، 8 / 396 . ( 2 ) تلخيص الوسائل ، 4 / 424 .

165