مادر ، وولىّ زن ، وولىّ دختر ، وولىّ پسر ، وولىّ عمو وعمه وخاله وخالو وبرادران مادر كيست ، ولى هر يك را به تفصيل مرقوم فرماييد . واگر ميت وصيت كند به پولى كه جهت من روزه ونماز به اجاره بدهيد آيا از گردن ولىّ ساقط مىشود كه به اجاره بدهد وخود متوجه نشود ، يا اين كه بايد خودش متوجه نماز وروزه شود ؟ وبعد كه بايد به اجاره بدهد آيا بايد از مال ميت وجه بدهد كه نماز وروزه جهت ميت بگيرند ، يا ولىّ از مال خود وجه بدهد كه نماز وروزه بگيرند ؟
ج : ظاهر آن است كه اين مسأله را در رساله ء « خلاصة المسائل » ملاحظه فرموده ايد ، چه در آنجا مجمل قلمى شده ، واما در كتاب « وسيلة النجاة » به تفصيل نوشته شده ، وخلاصه ء آن چه در وسيله هست وفتواى من بر آن است اين است كه بر پسر بزرگ واجب است قضاى نماز وروزه كه در همان مرض الموت از پدر فوت شده ويقين به فوت آن باشد وبه غير آن چه در مرض الموت فوت شده قضاى آن بر ولىّ واجب نيست ، وولىّ همان پسر بزرگ است كه از براى پدر نمازى را كه در مرض الموت فوت شده [ بايد قضا كند ] ، ودور نيست كه بر مطلق پسر خواه بزرگتر باشد يا نه قضاى نماز مرض الموت پدر واجب باشد ، وهمچنين احتمال مىرود كه بر پدر نيز قضاى نمازى كه از پسر در مرض الموت فوت شده واجب باشد ، اما حكم به وجوب نمىكنيم بر سبيل احتياط مىگوييم : خلاصه آن كه غير از پسر بزرگتر در قضاى نماز ، كسى ديگر ولىّ نيست ، مگر مطلق پسر وپدر كه احتمال ولى بودن ايشان مىرود ، واحتياط اولى است ، به اين نحو كه اگر پسر بزرگتر نماز مرض الموت پدر را قضا نكند ساير پسران قضا كنند واگر پسر كسى بميرد وپسر نداشته باشد وپدر داشته باشد احتياط آن است كه پدر نماز را قضا كند ، وديگر بغير از اينها در قضاى نماز كسى ولىّ نيست ، وقضاى نماز زن خواه مادر يا دختر يا عمه يا خاله يا زن واجب نيست ، وهمچنين قضاى نماز برادر يا عمو يا خالو ونحو اينها هيچ يك واجب نيست ، ووجوب قضا بر پسر بزرگتر در وقتى است كه در وقت

140