سه صورت ، يعنى صورتى كه پاى شش در ميان آمده باشد يا آن كه با پنج پاى دو نيز به ميان آمده باشد مطلقاً بنا را بر كمتر مىگذارد ودو سجده ء سهو مىكند ، خواه پيش از ركوع باشد يا بعد از آن ، بفرماييد در صورتى كه پيش از ركوع باشد شكّ در دو قبل از اكمال سجدتين خواهد بود ، وشك در دو قبل از اكمال سجدتين را قبل از اين ، حكم به بطلان فرموده ايد مطلقاً ، ودر اينجا حكم به صحّت ، آيا اين صورت كه شك در ما بين دو قبل از اكمال سجدتين وپنج باشد مستثنى است از آن حكم سابق ؟
ج : اگر چه گول زن هست ، اما نه از براى شما عبارت فهمى ! ملاحظه بفرماييد كه در اول نوع دوم گفته شده كه نوع دوم آن كه موجب بطلان نماز نمىشود ، وآن شك در نماز چهار ركعتى است كه پاى يك يا دو قبل از اكمال سجدتين در ميان نباشد ، وبعد از آن ساير اقسام گفته مىشود ، پس مستفاد از اين عبارت آن است كه بايد دو پيش از اكمال را كنار گذاشت وتتمه را گرفت ، پس حكم صورى كه پنج با غير دو باشد مذكور كرده شد ، وهمچنين دو قبل از اكمال ، وصورت دو بعد از اكمال ، وشش با جميع اقسام غير از دو پيش از اكمال كه در جميع اين اقسام بايد بنا بر اقلّ گذاشت ، خواه پيش از ركوع باشد يا بعد از ركوع از براى اقسام شش با سه وچهار است نه دو ، ووجه آن [1] قبل از اكمال خواهد بود ، وابتدا گفته شد كه آن خارج است .
( 192 ) س 115 : وأيضاً در مسأله هشتم ( 2 ) بعد از اين فرق قرار داده ايد در حكم ظنّ در ميان دو ركعت اول ودو ركعت آخر نماز چهار ركعتى ، كه در اول ملحق به شك كرده ايد ، ودر دوم ملحق به علم ، چنانچه رأى بعضى از

[1] عبارت مبهم است . ( 2 ) از فصل دوم در شك متعلق به افعال نماز در كتاب وسيلة النجاة .

134