وشفق همان سرخى است كه مجرّد غروب شمس از افق مشرق مرتفع مىشود ومىآيد تا مغرب فرو مىرود وزمان آن تقريباً مساوى زمان بين الطلوعين است چنانچه در تقاويم مىنويسند در حاشيه كه ساعت صبح وشفق است واز براى معذور مثل مسافر يا كسى كه شغل مهمى كه واگذاردن آن موجب ضرر كلى او شود يا در حضور سلطانى باشد كه مشكل باشد رفتن به نماز يا در جايى باشد كه دسترس به آب نباشد يا مشغول علاج مريضى باشد ، يا خود مريض باشد كه علاج آن نگذارد ، وقت آن مىكشد تا اين قدر كه به قدر نماز عشا تا نصف شب مانده باشد ، واز براى كسى كه او را خواب ربوده باشد يا فراموش كرده باشد يا زنى كه حايض شده باشد مىكشد تا به قدر نماز عشا به طلوع صبح صادق مانده . والله العالم .
( 128 ) س 51 : در نماز سنتى سجده بر ما يصح السجود عليه بايد بشود يا نه ؟
ج : بلى واجب است بوجوب شرطى نه وجوب شرعى كه سجده بر ما يصح السجود عليه در نماز سنتى باشد .
( 129 ) س 52 : عرض ديگر اين كه شخصى قضاء صلاة يوميه در ذمّه بسيار دارد اما آن قضاها را نمىگذارد يا به جهت عدم اقبال طبع يا به تقرب ( كذا ) موانع عارضه ، نهايت اتفاق مىافتد از ايام حاضره نماز صبح فقط مثلًا يا صلوات خمس يوم حاضر از اين شخص فوت مىشود واين شخص مىخواهد اين يك نماز يا پنج نماز كه به تازگى از او قضا شده بگزارد كه اين هم بر فوايت سابقه علاوه نشود با وجود اين كه فوايت سابقه مىماند لاحقه را مىگزارد آيا اين طور قضا صورت شرعيه دارد وبرائت ذمه بعمل مىآيد وبعد از قضا نمودن سابقه ديگر احتياج به قضاء اين چند نماز ندارد يا خير بى وجه است بايد اول قضاهاى پيش ، وبعد قضاء اين نمازها را بعمل بياورد كيفيت را مبين فرمايند ؟
ج : تفصيل مسأله آن است كه هر گاه نمازهاى متعدده از كسى فوت شود

102