به آدمى بخورد و او را بكشد ، يا پايش بلغزد و بر روى كسى بيفتد و او بميرد .
فصل دوّم : در بيان اقسام قتل عمد است ، و آن چند نوع است :
اوّل : آن كه خود مباشر باشد ، و آن چند قسم است :
اوّل : آن كه قصد كشتن او داشته باشد و كارى بكند كه غالبا كشنده است ، مثل آن كه به شمشير گردنش را بزند ، يا خنجرى بر شكمش بزند كه به اندرونش برسد ، و خلافى نيست در اين كه اين از قسم عمد است ، و موجب قصاص است .
دوّم : آن كه قصد كشتن نداشته باشد اما فعلى بكند كه غالبا كشنده است ، مثل آن كه هزار چوب بر كسى مىزند و قصد كشتن ندارد ، يا آن كه او را از عمارات رفيعى مىاندازد و قصد كشتن ندارد ، و در اين قسم نيز ظاهرا خلافى نباشد كه حكم عمد دارد .
سيّم : آن كه قصد كشتن دارد اما كارش غالبا كشنده نيست ، مثل آن كه سنگ كوچكى انداخت به قصد كشتن و اتفاقا باعث كشتن او شد ، و در اين قسم خلاف است ، اكثر گفته‌اند : حكم عمد دارد ، و بعضى گفته‌اند : داخل شبيه عمد است كه بعد از اين مذكور خواهد شد .
چهارم : آن كه قصد كشتن نداشته باشد و فعلش نيز غالبا كشنده نباشد ، اما به اتفاق كشته شود ، مثل آن كه مشتى بر كسى زد و او مرد و اكثر علماء اين را شبيه عمد مىدانند ، و بعضى اين را نيز داخل عمد شمرده‌اند :
پنجم : اگر كسى نفس كسى را بگيرد در زمان قليلى كه غالبا اين كشنده نمىباشد و او بميرد ، مشهور اين است كه اگر قصد كشتن داشته است عمد است ، و الا شبه عمد ، و بعضى مطلقا عمد مىدانند .
ششم : آن كه كارى بكند كه كشنده نباشد ، اما بيمار شود و از آن بيمارى بميرد ، مثل آن كه چند چوبى بر او زد كه كشنده نبود و به سبب اين بيمار شد و از آن بيمارى مرد ، اكثر اين را داخل عمد مىدانند ، و بعضى احتمال شبه عمد داده‌اند اگر قصد كشتن او نداشته باشد .

68