ديه مرد مذكور شد در زبان با ديه زن ملاحظه خواهد شد ، و در كافر ذمّى با ديه او ، و در غلام با قيمت او به شرطى كه زياده از ديه آزاد نباشد ، مثل آن كه ذكر غلام را به برّند قيمت او را مىدهند ، چنانچه مذكور شد .
و آن چه در شرع مقدّرى ندارد كه ارش مىدهند آزاد را غلام فرض مىكنند و ملاحظه مىكنند كه بدون اين عيب چه قيمت داشته و با اين عيب چه قيمت دارد ، و اين تفاوت را از ديه آزاد مىگيرند .
فصل ششم : در جناياتى است كه بر جنين واقع شود ، يعنى طفلى كه در رحم باشد ، يا بر ميّتى واقع شود ، و در آن چند بحث است :
اوّل [ ديه جنين آزاد مسلمان بعد از آن كه خلقتش تمام شده باشد و هنوز روح در آن ندميده ] مشهور ميان علماء آن است كه ديه جنين آزاد مسلمان بعد از آن كه خلقتش تمام شده باشد و هنوز روح در آن ندميده باشد ، صد دينار است .
و مشهور آن است كه فرقى نيست ميان دختر و پسر ، و بعضى گفته‌اند : در پسر صد دينار است ، و در دختر پنجاه دينار ، و خالى از قوّتى نيست .
و ابن جنيد رحمه الله قائل شده است كه ديه جنين مسلمان يا غلامى است يا كنيزى كه قيمت هر يك نصف عشر ديه باشد ، و اين موافق مذهب عامه است ، و اوّل اصحّ است ، و اگر كافر ذمّى باشد ، جنين او ديه اش عشر ديه پدر او است كه موافق مشهور هشتاد درهم است ، و در روايتى [1] وارد شده است كه عشر ديه مادر او است كه چهل درهم باشد ، و بنا بر قول ثانى ممكن است حمل روايت بر آن كه جنين دختر باشد ، و مشهور ميان علماء آن است كه ديه جنين بنده عشر قيمت مادر او است .
و بعضى گفته‌اند اگر پسر باشد عشر قيمت پدر است ، و اگر انثى باشد عشر قيمت مادر است .
و بعضى گفته‌اند : كه اگر زنده بزايد و بميرد عشر قيمت مادر است ، و اگر مرده بيندازد نصف عشر قيمت مادر است .

[1] فروع كافى 7 : 344 ح 5 .

150