سيزدهم : ديه انگشتان است ، و خلافى نيست در آن كه در مجموع انگشتان دست يك ديه آن شخص است ، و در جميع انگشتان پا نيز يك دست تمام است ، اما در قسمت ديه بر انگشتان خلاف است . بعضى گفته‌اند : دست جميع انگشتان مساويند ، و در هر يك عشر ديه آدمى است ، و بعضى گفته‌اند : در ابهام كه انگشت مهين است ثلث ديه است ، و دو ثلث ديگر بر چهار انگشت مساوى قسمت مىشود موافق كتاب ظريف ، و قول اوّل اشهر است ، و ديه انگشت زياده ثلث ديه انگشت اصلى است ، و كسى كه انگشتى را شل كند دو ثلث ديه آن انگشت را مىدهد ، و اگر انگشت شل را قطع كند ثلث ديه انگشت صحيح را مىدهد ، و ديه هر انگشتى بر سه مفصل آن قسمت مىشود ، و ديه ابهام بر دو مفصل آن قسمت مىشود بالسّويه ، پس اگر مفصل دوّم انگشتان غير ابهام را به برّد دو ثلث ديه آن انگشت را مىدهد ، و اگر مفصل اوّل را به برّد ثلث ديه انگشت را مىدهد ، و در ناخنها مشهور آن است كه در هر يك از ناخنهاى دست و پا كه قطع كند ، اگر نرويد يا سياه برويد ده دينار مىدهد ، و اگر سفيد نرويد پنج دينار مىدهد ، و در روايت صحيحى وارد شده است كه در ناخن پنج دينار است ، و حمل كرده‌اند بر آن كه سفيد برويد .
چهاردهم : ديه پشت است ، پشت اگر بكشند و به اصلاح نيايد ، يا بيايد و غوز بماند ، يا نتواند نشست تمام ديه مىدهد ، و اگر به اصلاح بيايد و عيبى نماند ثلث ديه مىدهد ، و در روايت ظريف وارد شده است كه اگر به اصلاح بيايد صد دينار مىدهد ، و اوّل اشهر است ، و اگر پشتش را بشكند و پاهاى او به آن سبب شل شود يك ديه براى پشت مىدهد ، و دو ثلث ديه براى پاها مىدهد .
و شيخ طوسى رحمه الله [1] گفته است : كه اگر پشتش را بشكند و به آن سبب راه رفتن و جماعش هر دو بر طرف شود دو ديه مىدهد .
و اگر مغز حرام كه در ميان فقرات است قطع شود تمام ديه بايد داد .
پانزدهم : در پستانهاى زن است ، هر دو اگر بريده شود تمام ديه زن لازم مىشود ، و در هر يك نصف ديه ، و اگر تكمه سر پستان را به برّد بعضى گفته‌اند :
آن هم حكم پستان دارد ، و بعضى بارش قائل شده‌اند ، و اگر سر پستانهاى مرد را

[1] المبسوط 7 : 147 .

136