نداشته باشد ، زيرا كه در جنگ كشته شود بهتر است از آن كه به مذلَّت كشته شود ، و در اين صورتها اگر كشته شود ثواب شهيد دارد .
فصل دوّم : در بيان حدّ محارب است ، حق تعالى مىفرمايد * ( « إِنَّما جَزاءُ الَّذِينَ يُحارِبُونَ الله وَرَسُولَه وَيَسْعَوْنَ فِي الأَرْضِ فَساداً أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الأَرْضِ » ) * [1] يعنى نيست پاداش آنها كه محاربه مىكنند با خدا و رسول و سعى مىنمايند در زمين از براى فساد مگر آن كه بكشند ايشان را ، يا بردار كشند ، يا به برّند دستها و پاهاى ايشان را مخالف يك ديگر ، يا بيرون كنند ايشان را از زمين و ميان علماء در اين مسأله دو قول است : اوّل : آن كه امام عليه السلام مخيّر است ميان چهار امر :
اوّل : آن كه او را گردن بزنند .
دوّم : آن كه او را زنده بر دار كشند ، و بر دار كشيدن ظاهرا نه به روش ملوك است كه به گلو مىآويزند ، بلكه چوبى در زمين نصب مىكنند و او را بر آن چوب به طناب مىپيچند و مىگذارند تا بميرد ، و غالبا تا سه روز زنده نمىماند ، هر گاه طعام و آب ندهند او را .
سيّم : آن كه دست راست و پاى چپش را به برّند .
چهارم : آن كه او را از آن شهر بيرون كنند ، و بهر شهر ديگر كه برود به حاكم آن شهر بنويسند كه او بيرون كرده شده است ، با او طعام مخوريد ، و آب مخوريد ، و دختر به او مدهيد ، و خريد و فروش مكنيد ، تا آن كه به شهر ديگر رود ، و همچنين نگذارند كه در هيچ شهر قرار بگيرد ، و مشهور اين است كه مدّتى ندارد تا زنده است چنين مىكنند ، و در روايتى وارد شده است كه تا يك سال چنين مىكنند [2] و حمل كرده‌اند بر صورتى كه توبه كند در اثناى سال ، چنانچه روايت نيز ايمائى به آن دارد ، و مذكور خواهد شد .
و اگر خواهد به بلاد كفّار رود مانع مىشوند ، و اگر رود بر مىگردانند ، و اگر

[1] سوره مائده ( 5 ) : 23 .
[2] فروع كافى 7 : 247 .

44