سبزيها مثل باقلا و اسفناج و نعناع هر كدام نوعى مىباشند . و تفاضل انواع مختلفه مانعى ندارد .
معمول از دو جنس ربوى ، بيع آن به هر دو و به هر كدام جائز است با تفاضل در صورت زيادتى ثمن از مجانس آن در مبيع كه قابل مقابله با غير مجانس باشد ؛ و ممكن است علم به زيادتى ثمن از مجانس با عدم علم تفصيلى به مقدار مجانس از ثمن به جهت تعلَّق علم به مقدار مجموع فقط .
گوشت و چربى گوشتها در باب ربا مختلفند به اختلاف اصل آنها در ماهيت يا در صفات و بعض اسما ؛ پس گوشت گاو و گاوميش يكى است در ربا كه صدق گاو بر مسمّى به گاوميش مىنمايد به لفظ « بقر » كه اسم نوعى است ؛ و گوشت گوسفند و بز يكى است به جهت صدق اوّلى ، يعنى غنم بر دوّمى ؛ و اختصاص دوّمى به اسم ديگرى ضرر ندارد .
و گوشت با شير ، و گوشت با تخم مرغ مختلفند ، بخلاف شيره و سركه ، چنانچه گذشت . و در اتّحاد كبد و كرش و قلب با گوشت ، و الْيَه با شحم ( يعنى پيه ) تأمّل است ، و منقول از « شهيد » اتّحاد است . و هم چنين گوشت با پيه يا اليه ، و مختار « جواهر » اختلاف گوشت با پيه است و لازم آن اتّحاد با اليه است به نظر ايشان ؛ پس احتياط در اينها ترك نشود به معامله اتّحاد در ربا . و گوشت اقسام شترها از « عراب » و « بخاتى خراسانى » متّحد است ، به جهت وحدت صدق در اسم نوع كه اصل است .
پرندگان و حيوانات و اختلاف طيور به اختلاف اسامى و عدم اجتماع تحت اسم واحد كه كاشف از اختلاف نوعى است ، مىباشد ؛ و مجرّد اشتراك در « طير » كه وصف است ، كافى در اتّحاد نيست .
اگر صدق « حمام » مثلا عرفاً در بعض اقسام و اصناف مختلفه ، متيقّن باشد و در بعضى مشكوك ، در متيقّن متّحد مىشود در ربا ؛ و در مشكوك با مراجعهء عرف و لغت كاشفه از

522