قيمت آن جاريه ، و استرقاق مسلم قبل از فتح نمىشود ، چه آن كه عاملْ مسلم باشد يا كافر . و هم چنين است اگر بعد از فتح مسلمان بشود و عامل كافر بود ، دفع مىشود قيمت او به عامل ؛ و اگر عامل مسلم بود مانعى از تملَّك او مسلم بعد از فتح را ، نيست چون كه به فتح ، عاملْ مالك جُعل معيّن مىشود با عدم مانع ، چنانچه مفروض است ، و اسلام متأخّر مُزيل ملكيّت مسلم نيست مثل اسلام اسير بعد از سبى .
6 اگر جاريه [ اى ] كه جُعل معيّن بود وفات كرد قبل از فتح يا بعد از آن بدون تفريطى در دفع آن ، كسى ضامن قيمت آن براى عامل نيست و مستحق مالى بر كسى نيست .
در بيان حكم اسيرهاى كفّار است زنان و اطفال آن چه زن يا طفل باشد از كفّارى كه محارب باشند و در ذمّه يا عهد و امان اسلام نيستند ، به مجرّد استيلاء به قهر و غلبه بر آنها به نحوى كه صدق سبى نمايد ، مملوك مىشود و قتل آنها جائز نيست ، چه آن كه سبى ، در حال قيام حرب باشد ، يا بعد از انقضاء آن . و نيّت تملَّك و بقاء غلبه ، لازم نيست ؛ پس با فرار ، از ملكيّت خارج نمىشود .
و در لحوق خنثاى مشكل و ممسوح از بالغها ، به زن در غير عدم جواز قتل ، تأمّل است اگر اتفاقى نباشد .
اگر طفلْ مشتبه شد بلوغ او ، اختبار به علامات آن مىشود كه از آن جمله ، انبات شعر خشن بر عانه يا سنّ ثابت است ؛ و هم چنين [ است ] اگر با تكثّر امارات ديگر ، علم به بلوغْ حاصل شد ، و گر نه ملحق به طفل مىشود . و اگر مدّعىِ بلوغِ به احتلامِ ممكن باشد و عقل او كامل باشد ، محتمل است قبول قول او . و هم چنين اگر مدّعىِ استعجالِ انبات شعر به وسيلهء دوا ممكن باشد به نحوى كه ادّعاى شبهه باشد .
حكم رجال و آن چه از كفّار ، بر آنها مستولى شدند مسلمانها ، در حال قيام حرب ، از مردها كه بالغ

325