روز يازدهم . و در جواز تأخير از روز يازدهم ، خلاف است ، احوط عدم تأخير است اگر چه جواز تأخير تا بعد از ايّام تشريق بلكه تا تمام ذى حجه ، بعيد نيست [1] .
افرادى كه تقديم اعمال مكَّهء معظَّمه براى آنها جائز يا لازم است و بدان كه جائز نيست تقديم طواف [2] و سعى پيش از رفتن به عرفات و مشعر و منى مگر از براى كسى كه به جا آوردن آنها بعد از مراجعت به مكَّه به جهت او ميسر نباشد ، مثل آن كه زن گمان حيض و نفاس در آن زمان داشته باشد ، و مرد پير عاجز نتواند بعد از مراجعت مردم از منى طواف كند به جهت ازدحام ، [ كه ] در اين صورتها ، اظهر جواز تقديم طواف و سعى است بر وقوف به عرفات و مشعر و منى ؛ و بعضى در اين صورت نيز منع كرده‌اند ؛ پس احوط آن است كه صاحب عذر ، تقديم كند و بعد از آن اگر ممكن شود ، اعادهء آن در ايّام تشريق كند و الَّا در باقى ماه ذى حجه ، اعاده نمايد [3] ؛ و اگر مىداند كه در تمام ماه ممكن نمىشود ، پس بىاشكال ، تقديمْ واجب است [4] ، لكن احوط استنابه است نيز .
طواف و نماز و سعى حجّ تمتّع و نحوهء خروج از احرام و اما كيفيّت طواف زيارت و نماز آن و سعى پس همان است كه در عمره گذشت .
و بعد از به جا آوردن اين طواف و نماز آن و سعى ما بين صفا و مروه ، حلال مىشود از براى او از آن چه حرام مانده بود بر او بعد از حلق ، بوى خوش ، و مىماند بر او از محرّمات صيد و زن [5] .

[1] محل خلاف ، جواز تكليفى است ، نه وضعى .
[2] چه طواف زيارت باشد چه طواف نساء ، على المشهور الأظهر .
[3] و اگر ممكن نشد استنابه نمايد على الأحوط .
[4] و احوط جمع بين تقديم و استنابه است .
[5] حليّت صيد احرامى به مجرّد تماميّت مناسك منى ، بىوجه نيست .

285