مستحبات هدى و اما مستحبات هَدى پس مستحب است كه شتر باشد ، و بعد از آن گاو ، و بعد از آن گوسفند ؛ و آن كه بسيار فربه باشد ؛ و آن كه اگر شتر يا گاو كشد ، ماده باشد ؛ و اگر گوسفند يا بز باشد ، نر باشد .
و مستحب است كه شتر را كه مىخواهد نحر كند ايستاده و از سر دستها تا زانوى آن بسته باشد و از جانب راست او بايستد و كارد يا نيزه يا خنجر به گودال گردن او فرو برد . در وقت ذبح يا نحر اين دعا [ را ] بخواند : « * ( وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّماواتِ وَالأَرْضَ حَنِيفاً ) * مسلماً * ( وَما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ ) * - * ( إِنَّ صَلاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيايَ وَمَماتِي لِلَّه رَبِّ الْعالَمِينَ لا شَرِيكَ لَه وَبِذلِكَ أُمِرْتُ ) * و أنا من المسلمين اللَّهُمَّ منك و لك بسم الله و با لله و الله أكبر اللَّهُمَّ تقبّل مني » و در بعضى از روايات وارد شده اين تتمه : « اللَّهُمَّ تقبّل مني كما تقبلت عن إبراهيم خليلك و موسى كليمك و محمّد صلى الله عليه و آله و سلم حبيبك » و سنّت است كه خود قربانى را بكُشد و اگر نداند دست بالاى دست كُشنده نهد .
[ واجب سوّم ] حلق يا تقصير واجب سوّم : « حلق » است يا « تقصير » [1] ، يعنى سر تراشيدن يا از شارب و ناخن گرفتن است در بارهء مردان . و در بارهء زنان و خنثى [2] سر تراشيدن جائز نيست .
و نيّت چنين كند كه « سر مىتراشم يا مو يا ناخن مىگيرم در فرض حج تمتّع لوجوبه قربةً إلى الله » ، و بهتر آن است كه دلَّاك نيز نيّت كند . و چون حاج ، حلق يا تقصير نمود ، حلال مىشود از براى او همهء آن چه حرام شده بود در احرام ، مگر زن و صيد و بوى خوش .

[1] و حلق در خصوص صروره و ملبّد و عاقص شَعر مستحب مؤكّد است .
[2] مشكل ، بنا بر تخيير ، و اما بنا بر تعيّن حلق بر مرد اگر يكى از سه قسم متقدّم باشد ، احوط جمع است .

283