واجب مىشود زكات ؛ و با انكسار ، تلفيق مىشود ماهها به حساب « سى روز » يا « 5 ماه » تا « 5 ماه » ديگر مثلًا ، و لازم نيست انتظار هلال دوازدهم در صورت تلفيق . و ماه ، محمول بر اعمّ از مقدار مىشود در صورت تلفيق ؛ و اعتبار به تلفيق بنحو دوّم ، اقرب است به صدقِ حولِ مقدارى بنا بر اظهر .
و گذشتن « 30 روز » از ماه آخر هلالى بدون تلفيق ، كافى از رؤيت هلال است ، كما اين كه رؤيت هلال « 12 » كافى است .
و اظهر استقرار وجوب است و اين كه مراعى به تمام دوازدهم با بقاء شروط نيست ، اگر چه اظهر ، عدم احتساب دوازدهم از سال بعدى است .
و اگر مختل شود شروط در اثناءِ حولِ لازمِ در وجوب ، يا معاوضه شود بعض نصابْ به غير ، اگر چه مساوى در صفات و شروط باشد ، حول منقطع مىشود ، اگر چه مقصود از معاوضه ، فرار از وجوب زكات باشد بنا بر اظهر .
در حول ، اولاد ضميمه با مادرها نمىشود ، بلكه در صورتى كه اولاد ، نصابِ مستقل باشند و مكمِّل نصاب ديگرى براى مجموع نباشند ، براى هر كدام از مادرها و اولاد ، حول مستقلى رعايت مىشود ، مثل ولادتِ پنج شتر از پنج شتر ، بخلاف ولادت چهل گوسفند از مثل آنها كه « 40 » با مثل آن نصاب و يا مكمِّل نصاب بعدى گوسفند نيست و فقط زكات « 40 » قبلى لازم است در حول آنها ، كه يك گوسفند است .
و اگر اولاد يا مملوك جديد در اثناء حولِ نصاب مستقل ، مكمِّل نصاب بعدى باشند و مستقلًا نصاب نباشند ، بعد از حولِ نصابِ امّهات يا مملوك سابق ، ابتداى حولى براى مجموع مىشود ، و ساقط مىشود آن چه در اثناء حول سابق است بنا بر اظهر .
و اگر زيادتى در اثناء حولِ نصاب متقدّم چه به ولادت حاصل شده باشد يا به ملك جديد هم نصاب مستقلّ و هم مكمِّل نصاب بعدى باشد مثل بيست شتر كه در اثناء حول آنها ، شش شتر بدست آمده باشد اقرب وجوب چهار گوسفند براى حول بيست شتر كه چهار نصاب آنها است و يك گوسفند در حول شش شتر كه تنهايى نصاب است به عدد پنج و

21