المعيّن « باشد و اقتضا نكند اشاعهء در آن ، اشاعه در جميع افراد را ، چنانكه ثمره سابقه هم مبنى بر اين مبنى است .
آن چه فريضه به آن تعلَّق نمىگيرد از « شتر » ، مسمّى به « شَنَق » است ، و از « گاو » مسمّى به « وَقَص » ، و از گوسفند مسمّى به « عَفْو » است ، مثل نُه ( 9 ) در شتر كه پنج نصاب و چهار « شَنَق » است ، و « 39 » از گاو كه سى ( 30 ) نصاب [ است ] و نُه « وَقَص » است ، و 120 از گوسفند كه چهل ( 40 ) نصاب [ است ] و ما زاد عفو است تا برسد به « 121 » .
نصاب با تعدّد مالك ، كالعدم است ، و تعدّدِ مكان با وحدت مالك ، كالعدم است .
[ شرط دوّم ] سائمه بودن شرط دوّم : در انعام ثلاثه : « سائمه » بودن است ، يعنى به « چريدن » ، تغذّى نمايد در هر كجا باشد ، پس در معلوفه به هر قسمى كه باشد ، زكات نيست .
و اظهر ، ابتداى حولِ اولادِ انعام ، از حين تولد است در صورتى كه ارتضاع از سائمه باشد ، نه از معلوفه . و ابتداى حول اولاد ، از زمان سَوْمِ اولاد شروع نمىشود .
ميزان در سائمه بودن در تمام سال ، صدق عرفى است و اگر به نحوى « علف خور » شد در اثناى سال ، بايد استيناف سال بشود از آن وقت .
و مملوكيّتِ مَرعى يا استحقاقِ رعى به ملك ، يا غير آن ، مثل غير مملوك بودن علوفه و مباح بودن آن ، يا مملوك غير مالك انعام با اذن مجّانى ، يا به عوض ، يا بدون اذن ، اثرى در حكم چريدن و نچريدن ندارد ، و هم چنين وجود مانعى از چريدن ، يا عدم چريدن با عدم مانع ، فرقى ندارد .
[ شرط سوّم ] گذشت سال شرط سوّم : به ترتيب « شرائع » : « حول » است در « حيوان » و « نقدين » از آن چه زكات آن ، واجب است .
و آن عبارت است از « گذشتن يازده ماه هلالىِ غير منكسر » ، و به دخول هلالِ دوازدهم ،

20