فصل ششم رسالهء مناسك حجّ مرحوم علامه شيخ مرتضى انصارى ( رحمة الله عليه ) « با تعليقات » بسم الله الرَّحمن الرَّحيم و به ثقتي الحمد لله ربّ العالمين و الصَّلاة و السَّلام على خير خلقه محمَّد و آله الطَّاهرين ، و لعنة الله على أعدائهم أجمعين إلى يوم الدّين .
و بعد ، پس مىگويد أحوج العباد إلى عفو ربّه الباري « مرتضى بن محمّد أمين الأنصاري » : اين مختصرى است در بيان واجبات و اكثر مستحبّات حجّ بيت الله الحرام به زبان فارسى [ كه ] به جهت اجابت بعض مؤمنين و اعانت ساير حُجّاج و معتمرين ، تحرير شد ؛ و غالباً طريق احتياط در او مسلوك شده تا انتفاع از آن ، اختصاصى به حيات اين مقصّر نداشته باشد . اميد كه انتفاع مؤمنين به آن ، موجب عفو معاصى اين عاصى شده ؛ و ما توفيقي إلَّا با لله عليه توكَّلت و إليه انيب .
بدان كه « حَجَّة الاسلام » كه در تمام عمر ، يك بار واجب مىشود بر هر مكلَّف كه جامع شرايط مقرّره بوده باشد ، بر سه نوع است : « حجّ تمتّع » ، و « حجّ قِران » ، و « حجّ افراد » ؛ و چون

209