حق ، يا صحيح در مذهب حق و فاسد در مذهب خودش ، اعاده ندارد ، [ و ] حتى اگر اخلال به ركنى در مذهب خودش نموده و در مذهب حقْ ركن نباشد ، اعاده ندارد .
بلكه اگر تمام عملِ عبادى ، موافق مذهب حق بوده و مخالف با مذهب خودش و با تقرب انجام داده است ، پس از آن مستبصر شد و از گمراهىِ تخلَّف از احد الثقلين نجات يافت ، اعاده بر او نيست ، و فقد شرطيّت ايمان بنحو مقارنت ، مشترك ، و اكتفاء به لحوق آن ، مشترك است بين عمل موافق با مذهب خودش فقط و موافق با مذهب حق فقط ؛ و اختصاص دارد دوّم ، به موافقت واقع در غير ايمان لاحق .
و شمول حكم به عدم وجوب اعاده به جميع فرق مسلمين حتى ناصب و غالى و خوارج ، خالى از وجه نيست اگر محكوم به كفر يا ارتداد فطرى بوده باشد از گمراهان داخل در مسلمين كه منحرف از اهل بيت و قائل به جدائى آل از ذو الآل و عترت از كتاب مىباشند .
و اظهر عدم شمول حكم به عدم وجوب اعاده ، به عمل جاهل از اهل ولايت است اگر مخالفِ واقع يا موافق اهل خلاف ، واقع شد پس از آن عالم به مخالفت گرديد .
اعتبار رجوع به كفايت در غير حجّ بذلى 7 - آيا رجوع به سوى كفايت از صنعت يا مستغلّ كه از منافع آن اعاشه نمايد بعد از رجوع ، يا تجارت و تكسّب جائز و لائق ، معتبر است در استطاعت شرعيّه غير بذليّه يا نه ؟ منسوب به جماعتى كه از آنها سيّد مرتضى قدس سره است عدم اعتبار است ، و منسوب به جماعتى يا اكثر بر حسب نقل از سيّد مرتضى قدس سره اعتبار است . و اظهر اعتبار است به اين معنى كه به سبب حج ، از غنى به فقر يا از فقر به اوسع از آن واقع نشود ، پس واجب نيست بيع آن چه از منافع آنها در سال ، اعاشه مىنمايد براى حج ، غير [ از ] آن چه كافى براى حج و اياب و نفقهء خودش و عيال تا زمان عود باشد ، چه عقار باشد يا عين دراهم كه صرف در حج و اياب و نفقهء عيال مىشود .
و واجب است ، [ حجّ ] بر كسى كه فرقى به حال او نمىنمايد حج و ترك آن ، به واسطهء مصارفى كه مقتضاى شأن او است و در آنها اسرافى نيست ، [ كه ] اگر تبديل نمايد بعض آن را

158