مستأنف در حال اسلام با عود به عرفات و احرام از آنجا .
و با عدم امكان عود ، احرام از مشعر مىنمايد قبل از وقوف در آنجا بنا بر آن چه مذكور مىشود ؛ و حال او حال مُسلمى است كه تا آن وقتْ انجام عملى نكرده ، پس از آن عود مىنمايد و هر چه ممكن است انجام مىدهدْ يا با عدم امكان عود ، آن چه ممكن باشد و صحيح باشد حج با آن از غير متمكَّن ، انجام مىدهد ، پس از آن در حج قران و افراد ، عمره را به جا مىآورد .
و در حج تمتّع اگر به جا آورده باشد عمره را در حال كفر ، پس در موظَّف بودن به عدول از تمتّع و اتيان به عمرهء مفرده بعد از حج ، تأمّل است .
ارتداد در حال حجّ يا بعد از آن 5 - اگر مستطيعْ حج به جا آورد پس از آن مرتد شد پس از آن توبه نمود ، اعاده حج لازم نيست .
اگر استطاعتْ در حال ارتداد حادث شد به نحوى كه تكليف به حجّة الاسلام محقّق شد ، پس از آن توبه كرد و حج را به جا آورد ، صحيح و مجزى از حجّة الاسلام [ است ] اگر چه استطاعتْ مستمر تا زمان توبه و حج نباشد .
و اگر در حال اسلام ، استطاعت حادث بود ، پس اهمال نمود تا وفات كرد بعد از ارتداد ، پس در قضاءِ حج از متروكات ميّت در حال ارتداد ، تأمّل است .
اگر در حال اسلام مُحرم شد پس از آن مرتد شد ، در بطلان احرام به ارتدادِ حادث تأمّل است ، [ و ] احوط اعادهء آن است بنحو ممكن و واجب در تقدير بطلان احرام .
حجّ مخالف 6 - مخالف ، حجى را كه به جا آورده باشد موافق مذهب خودش يا مذهب حق با قصد قربت كه فاقد آن باطل است نزد همه اعاده ندارد بعد از استبصار ، و اكتفاء به ايمان متأخّر در صحّت عبادت او مىشود ؛ پس اگر [ حجّ او ] صحيح در مذهب او بوده و فاسد در مذهب

157