انفاقِ فعلى ، از مئونه است . و اگر زياده روى كرد ، خمس در زائد بر متعارف و لايق شأن است ، چنانچه گذشت .
نحوهء احتساب دين در حساب خمس 13 - اداى دينى كه از سال در ذمّه آمده ، از ربح همان سال اخراج مىشود و از مئونهء همان سال است ؛ اما اداى ديون سالهاى سابقه ، پس با عدم محل وفا ، از مئونه محسوب مىشود و مستثنى از ربح مىشود . و اگر محلى ديگر دارد ، پس محسوب از مئونهء سال قبل و اداى از اموال سابقه مىشود ، يا آن كه از مئونهء سال فعلى و از ربح آن استثنا مىشود ؛ پس با حلول دينْ قبل از سال فعلى ، اظهر اين است كه از اموال سابقه ادا مىشود ؛ و با عدم حلول تا در ضمن سال فعلى ، احوط عدم احتساب از مئونهء سال فعلى است ، مگر آن كه عين مال مثل عين خريدارى شده در ذمّه باقى باشد و در اين سال استفاده شود كه مقابل مقدار باقى از مئونهء سال ، به حساب سال ربح است .
14 - اگر مكتسب در اثناء سال وفات نمايد ، ساقط است اعتبار مئونهء تقديريّه و از ربح موجود ، خمس آن را برمىدارند .
سرمايه و وسائلى كه به آن نياز دارد 15 - سرمايه و آلات محتاجٌ اليها در كسب ، از هر محلى تهيّه بشود ، حكم سابق خودش را دارد ؛ و اگر در سال ، تكميل آنها از ربح همان سال شد براى استفاده همان سال يا بعد از آن به نحوى كه گذشت ، خمس ندارد ، مگر ربح حاصل از به كار بردن آنها .
و هم چنين اگر از اعمالى مثلًا اموالى استفاده كرد و خواست آنها را سرمايه قرار دهد و تبديل كسب نمايد و از مقاصد عقلائيّهء او اشتغال در همان سال به كسب خاص بود ، يعنى مورد حاجت و مناسب شأن او بود ، در سرمايه ، خمس نيست و در ربح حاصل از تكسّب با آن ، خمس است .
و اگر براى سال آينده ، محتاج باشد كه سرمايه را از ربح سال قبل بردارد ، احوط وجوب خمس است و براى رفع حاجت خود ، از اهل خمس قرض نمايد كه به تدريج بپردازد .

103