آورد [1] اگر منافى كه عمداً يا سهواً نماز را باطل مىكند به جا نياورده باشد على الاحوط [2] ، اگر چه قضاى تشهّدِ فقط ، خالى از قوّت نيست ، و سجدهء سهو ، براى تشهّد فراموش شده خواهد بود ، نه براى سلام بىجا .
س اگر دو سجده را در ركعت آخر فراموش كرد و سلام نماز را داد و بعد به خاطرش آمد كه دو سجده را نكرده ، تكليفش چيست ؟
ج برگردد و دو سجده را به جا آورد و تشهّد را بخواند و سلام نماز را بدهد و دو سجده سهوِ واجب ، براى سلام بىجا به جا آورد اگر منافى عمدى و سهوى سر نزده باشد با اعاده نماز على الاحوط [3] ، و اقوى [4] كفايت اعاده نماز است .
س هر گاه در ركعت آخر يك سجده را فراموش كرد و سلام نماز را داد ، چه صورت دارد ؟
ج سجده را به جا آورد نه به قصد ادا و قضا ، و نماز را تمام نمايد و دو سجدهء سهو واجب ، بلكه چهار سجده ، بكند على الاحوط ، و اقوى كفايت [5] قضاى سجده است با دو سجدهء سهو براى سجده فراموش شده .
8 - سلام هشتم : « سلام » است و آن از جمله اجزاى واجبهء نماز است كه بيرون مىرود شخص با آن از نماز و كفايت مىكند در آن ، گفتن « السّلام علينا و على عباد الله الصّالحين » يا « السلام عليكم » و واجب نيست « السلام عليك أيّها النّبي و رحمة الله و بركاته » ، بلى مستحب

[1] به قصد وظيفه فعليّه .
[2] ترك نشود .
[3] ترك نشود .
[4] اقوائيّت ، محلّ تأمّل است به حسب تكليف ، بلكه قبل از ابطال يقينى عمل سابق .
[5] خالى از تأمّل نيست .

389